Çin Donanması, her geçen gün daha da güçleniyor. Bunun son somut örneği ise şu anda Şangay (Jiangnan) Tersanesi’nde inşası süren Type 003 Uçak Gemisi.
Type 003, Çin’in diğer iki uçak gemisinden daha büyük ve pek çok alanda daha üstün. Ancak esas karşılaştırılması gereken rakibi, ABD Donanması’nın en yeni tasarımı olan Ford sınıfı uçak gemileri.
Uçak gemileri, dünyanın en önde gelen donanmaları için bir stratejik öncelik. İngiliz, Fransız ve Hint Donanmaları gibi deneyimli donanma kuvvetleri yeni uçak gemilerini hızla hizmete alıyor. Japonya, Güney Kore ve Türkiye dahil diğer pek çok ülke bu VIP kulübe katılmak için can atıyor. Fakat Çin Donanması’nın bu alanda kazandığı ivme en dikkat çekeni.
Çin’in şu anda hizmete alınmış olan iki adet uçak gemisi mevcut. Bu uçak gemilerinin tasarımı Rus yapımı Amiral Kuznetsov sınıfı uçak gemileri üzerine kurulu fakat Type 003 Çin Donanması’na seviye atlatacak.
Type 003 ve Ford Sınıfı Uçak Gemilerinin Karşılaştırılması
ABD Donanması da elbette boş durmuyor. Bu alanda liderlik rolünü kaptırmamakta kararlı. İlk yeni süper uçak gemisi olan Ford sınıfı USS Gerald R. Ford (CVN-76) 2017 yılında hizmete alındı. Bazı problemler yaşasa da USS Gerald Ford şu anda dünyanın en büyük ve en modern uçak gemisi olma özelliğine sahip.
Şu an için Type 003 hakkında bilinen şeyler oldukça kısıtlı. Çin’in yerli olarak inşa ettiği ikinci uçak gemisi ve Çin Donanması’nda hizmete girecek olan en büyük savaş gemisi olacak. Çin devlet medyası Type 003’ün bu yıl içerisinde kızaktan indirilebileceğini iddia etse de bu pek kolay değil.
Type 003 ise ABD Donanması’na ait uçak gemilerinin boyutlarına oldukça yakın. Tanım olarak muğlak olsa da Type 003’ü “süper uçak gemisi” olarak tanımlamak mümkün. Gemi, Çin’in diğer iki uçak gemisine kıyasla 10 metre daha uzun olacak. Muhtemelen uzun yıllar boyunca Amerikan üretimi olmayan dünyanın en büyük uçak gemisi unvanını taşıyacak.
Type 003’ün Ebatı Ortaya Çıkıyor
Elde edilen yüksek çözünürlüklü uydu fotoğrafları sayesinde Type 003 uçak gemisinin boyutları artık rahatlıkla ölçülebiliyor. Bu sayede Type 003’ü Ford sınıfı uçak gemileriyle kıyaslamak mümkün hale geldi.
Uydu fotoğraflarına göre Type 003, yaklaşık olarak 320 metre uzunluğa sahip. Ford sınıfı uçak gemilerinden yaklaşık olarak 13 metre daha kısa. Fakat iki uçak gemisi yan yana koyulursa aralarındaki farkın bu kadar olmadığı bile söylenebilir.
Type 003’ün uçuş güvertesi daha dar. 73 metrelik genişliğiyle Type 001 ve Type 002 uçak gemileriyle neredeyse aynı.
CATOBAR Konfigürasyonlu
Çin’in yeni uçak gemisinin en büyük özelliği ise kalkış sistemi. Type 003, Katapult Destekli Kalkış / Bariyerle Duruş (Catapult Assisted Take-Off Barrier Arrested Recovery/CATOBAR) konfigürasyonuna sahip olacak. Diğer iki uçak gemisi Kısa Mesafeden Kalkış / Bariyerle Duruş (Short Take-Off Barrier Arrested Recovery/STOBAR) konfigürasyonu üzerine inşa edilmişti.
EMALS
Type 003, Ford sınıfına benzer olarak Elektromanyetik Uçak Fırlatma Sistemi (EMALS) kullanacak. Eski tip buharlı fırlatma sistemine ise veda ediliyor. Bu sayede uçak kalkışları artık daha hızlı icra edilebilecek. Ford sınıfında halihazırda kullanılan bu üst düzey teknolojide bazı sıkıntılar çıktığı biliniyor fakat sistem iyileştirmeleri sürüyor.
Çin’in diğer iki uçak gemisi olan Liaoning (CV-16) ve Shandong’ta (CV-17) geminin baş kısmında yer alan eğimli rampa (ski jump) kullanılıyor. Bu rampa, uçakların kalkış ağırlığını kısıtlıyor. Çin, Type 003’te kullanacağı EMALS sistemi ile daha fazla yakıt ve silah yüklü uçakları kaldırabilecek. Bu sayede savaş uçağı haricindeki uçaklar da Type 003’ten kalkabilecek.
Katapult Kapasitesi
Type 003’ün toplamda üç adet katapultu (mancınık) bulunuyor. Bunların ikisi Type 003’ün pruvasında yer alırken üçüncüsü ise geminin orta kısmında. Ford sınıfında ise toplamda dört adet katapult var.
Çin’in diğer iki uçak gemisinde katapult sistemi bulunmuyor. Type 003’e entegre edilecek EMALS benzeri fırlatma sistemi sayesinde çeşitli tipte başka uçaklar da Type 003’ten kalkabilecek. Örnek vermek gerekirse Çin üretimi Havadan Erken İhbar ve Kontrol Uçağı KJ-600 artık uçak gemilerinden kalkabilecek. ABD bu kapasiteye E-2D Hawkeye uçağıyla zaten sahip.
FC-31
Type 003’e konuşlandırılabilecek olan bir diğer Çin uçağı ise FC-31. Stealth savaş uçağı olarak nitelendirilen FC-31’in geçtiğimiz günlerde Wuhan şehrindeki bir test sahasında tam boyutlu mock-up’ı görüntülenmişti. FC-31’in Batı’daki karşılığı Ford sınıfı uçak gemilerinde bulunan F-35C Lightning-II savaş uçakları. FC-31’in Type-003 hizmete girene kadar güvertede yer alması ise beklenmiyor. Type 003’ün göreve J-15 Flanker ile başlaması bekleniyor. Gemi toplamda 60 adet uçak taşıyabilecek kapasitede. Kriz durumlarında bu sayı 80’e çıkabilir.
Uçak Asansörü
Ford sınıfı uçak gemilerinin üç adet uçak asansörü bulunuyor. Nimitz sınıfı uçak gemilerinde bu sayısı dört idi. Bunlara karşın EMALS sistemi sayesinde Ford sınıfı uçak gemileri çok daha hızlı sorti oranına sahip olacaktır. Type 003’te ise yalnızca iki adet uçak asansörü bulunuyor. Bu asansörler dikdörtgen şeklinde ve güvertenin sancak tarafında bulunuyor.
Fakat daha az asansör sayesinde kağıt üstünde Type 003’ün daha geniş ve daha kullanılabilir güverteye sahip olacağı söylenebilir. Fakat bu aynı zamanda uçakların hangardan güverteye çıkarılması süresini uzatacağı için mantıklı bir seçim olmayabilir. Bunun bir diğer nedeni ise Sovyet geleneği olabilir. Type 003’te yer alan asansör yapısı, Rus Amiral Kuznetsov sınıfı uçak gemilerine oldukça benziyor.
Fransız Charles de Gaulle uçak gemisinin iki adet uçak asansörü var. USS Gerald Ford uçak gemisinde ise üç adet asansör bulunuyor. Her bir asansör aynı anda iki uçağı hangardan güverteye çıkarma kapasitesine sahip.
Type 003’ün adası (Kontrol kulesi de denilebilir/Island) ise geçtiğimiz günlerde güverteye monte edildi. Buradaki tasarımda da Ford sınıfı uçak gemilerine olan benzerlikler dikkat çekiyor.
Ford>Type 003
Özetlemek gerekirse Type 003, genel olarak Ford sınıfından birazcık daha küçük boyutlara sahip olacak. Daha az katapultu ve uçak asansörü olacak ki bu da sorti oranını düşürecek. Ford sınıfı, yılların deneyimi sonucunda ortaya çıkan teknoloji harikası bir gemi.
Fakat bu özellikler Type 003’ün son derece büyük ve gelişmiş bir uçak gemisi olacağı gerçeğini değiştirmiyor. Type 003 hakkında hala bilinmeyen çok fazla detay mevcut. Çin Donanması hiçbir alanda ABD Donanması kadar deneyimli değil ve bu da etkinlik konusunda oldukça önemli bir konu. Mürettebat deneyimi ve doktrin bakımından geride olan ABD değil, Çin.
Durmak Yok
Çin Donanması Type 003 ile durmayı da planlamıyor. Bazı raporlara göre Type 003’ün halefi için hazırlıklar sürüyor ve geminin nükleer güçle çalışması bekleniyor. Nükleer güç sayesinde uçaklar için daha fazla yakıt taşınabiliyor. Gaz türbin motorun yokluğu sayesinde silahlar ve kargo için daha fazla alan açılıyor. Tabii bunlar şu an için sadece iddia. Dünyada şu anda nükleer güçle uçak gemisi yönetebilen sadece iki ülke bulunuyor. Bunlardan biri, Charles de Gaulle uçak gemisiyle Fransa. Diğeri ise ABD.
Bu teknolojiler üzerinde uzmanlaşmak ise oldukça uzun yıllar alacak. Amerikan uçak gemileri bir günde içerisinde 10-12 adet uçak gemisi indirip kaldırabiliyor. Çin Donanması ise bu deneyimden oldukça uzakta. Ayrıca Çin’in uçak gemilerinden kaldırdığı savaş uçaklarının faydalı yükleri de oldukça düşük.
Fakat Çin Donanması bu kabiliyetleri olabilecek en hızlı şekilde kazanıyor. Amerikan İndo-Pasifik Komutanlığına göre Çin, 2025 yılında toplamda 4 adet uçak gemisini hizmete almış olacak. İngiliz istihbaratına göre ise bu sayı 2030’a kadar 5’e ulaşabilir. Uzmanlara göre Çin’in amacı 6 ila 10 adet arasında bir uçak gemisi filosu inşa etmek. Dünyanın en büyük uçak gemisi gücü olan Amerika’nın ise toplamda 11 adet uçak gemisi bulunuyor.
2012 yılına kadar envanterinde uçak gemisi bulunmayan Çin Donanması, son yıllarda iki adet uçak gemisini hizmete aldı ve bir tanesi daha yolda. Yaklaşık 85.000 ton deplasmana sahip olması beklenen Type 003 uçak gemisinin inşası 2018 yılında başlamıştı. Geminin 2023-2025 yılları arasında hizmete girmesi bekleniyor.
ÖNERİLEN İÇERİK: Türk Hava Kuvvetleri’nin MMU TF-X Sunumu ve Öne Çıkanlar
Kaynak: SavunmaSanayiST.com, H I Sutton
