Bildiğiniz gibi dün yani 17.09.2018 tarihinde Rusya Hava Kuvvetlerine bağlı bir IL-20 tipi elektronik istihbarat uçağı Suriye’ye ait hava savunma birimleri tarafından bir S200 Hava Savunma Sistemi ile düşürüldü. Olay İsrail Hava Kuvvetlerinin Suriye’ye karşı operasyon düzenlediği sıralarda gerçekleşti. Olayın sonunda hem Suriye hem de Rusya İsrail’i suçladı.
Buna karşılık olarak İsrail Hava Kuvvetleri de bir açıklama yaptı. Açıklamada: “İsrail olarak, Suriye tarafından düşürülen Rus uçağında hayatını kaybeden uçuş ekibinin acılarını paylaşıyoruz. Esad rejiminin bu olaydan sorumlu olduğunu biliyoruz. Ayrıca İran ve Hizbullah’ın da bu olaya destek verdiğini biliyoruz. Dün gece, Suriye’de imal edilen ve Lübnan’daki Hizbullah’a iletilecek silahların üretildiği fabrika vuruldu. Bu silahlarla Hizbullah İsrail’e saldırı gerçekleştiriyor. Esad rejimi Rus uçağını vurduğunda İsrail Hava Kuvvetleri jetleri İsrail hava sahasındaydı ve bizim Rusya ile aramızdaki kendini kanıtlamış “deconfliction”(çakışmayı önleme) sistemi o gece de kullanılıyordu. Suriye uçakları operasyon yaparken Rus uçağı operasyon alanında değildi” ifadeleri yer aldı.
Peki, gerçekte ne olmuş olabilir?
An itibariyle kesinleşen bir bilgi taraflarca duyurulmadı. Dolayısıyla “Gerçekte ne olmuş olabilir?” sorusunun cevabını net olarak veremeyiz. Bu yüzden kendimizce bir takım ihtimallere göre bir analiz yapmaya çalışacağız.
Olayı duyduğumuz ilk anda yapılan açıklamalarda “İsrail, Rus uçağını kendine kalkan olarak kullandı” açıklamaları yer alıyordu. Sonradan gelen bilgi ve açıklamalarda bu ilk açıklamaya aykırı nitelikte değildi. Dolayısıyla aklımıza gelen ilk ihtimal Suriye’ye karşı operasyon düzenleyen İsrail uçaklarının, Rusya’ya ait istihbarat uçağına çok yakın şekilde uçuş yaparak kendini kamufle etmesi, buna bağlı olarak radarda bıraktığı iz daha büyük olan IL-20 tipi uçağın Suriye hava savunma birimleri tarafından İsrail uçağı olarak algılanması ve hava savunma sisteminin menziline girdiği anda dost mu yoksa düşman mı ayrımının net olarak yapılması beklenmeden anında ateş açılması ile bir dost ateşi olduğu yönündeydi. Kafamızda canlanan senaryo: İsrail uçakları kendilerini radarda kamufle etmek için Rus uçağının çok yakınına girdiler, adeta yakın kol uçuşu yaptılar. Suriye’ye ait radarlar önce bu uçakları tespit etti ancak angaje olmak için şartlar müsait değildi, bu yüzden o an angaje olamadılar. İsrail’in kullandığı uçaklar (F-16, F-15 veya F-35 fark etmez) Rus IL-20 tipi uçağa göre çok daha az radar kesit alanına sahip olduğu için aynı anda uçuş yapan tüm uçaklar tarafından radarda bırakılan tüm izler birbirine karıştı. Suriyeli askerlerde buna bağlı olarak yakaladıkları ilk ekoya kilitlenip, dost-düşman teşhisi yapmadan seri şekilde atış gerçekleştirdiler. Bu ihtimal hala olabilitesini korumaktadır.
Ayrıca bu ihtimale ek olarak İsrail’in bir elektronik harp yöntemiyle, Rus uçağını Suriye hava savunma sistemlerinin radarlarına düşman gibi göstermesi de yine mümkün olan ihtimaller arasında. Yani ortada acelecilikle yapılan bir atış yerine bilinçli şekilde, sorgulama sonucu düşman olarak algılanan bir unsura ateş açılması da mümkün.
Bu saldırı sırasında İsrail Hava Kuvvetleri’nin hangi tip uçak veya uçaklarla saldırıyı gerçekleştirdiği henüz net olarak açıklanmadı. Ancak ilk verilere göre F-16 tipi uçakların kullanıldığı değerlendiriliyor. Yalnız şu biliniyor ki İsrail F-16’dan devşirme F-16I Sufa, F-15’den devşirme F-15I Ra’am ve F-35’den devşirme F-35I Adir uçaklarına, elektronik harp hususunda çok büyük geliştirmeler yapıyor. Bu sayede kendisi için riskleri minimize ederken çevrede ki başka unsurlar için ise tehdit seviyesini artırıyor.
Aklımıza gelen bir başka senaryoya göre de yine benzer şekilde Suriyeli askerler tarafından bilinçli veya bilinçsiz yani Dost-Düşman teşhisi yapılarak veya daha yapılması beklenmeden atış yapıldığı, kilitlenilen hedefin gerçekten İsrail uçağı olduğu fakat uçakların IL-20 tipi uçağa çok yaklaşarak veya bir anda ondan uzaklaşarak üstlerine gelen füzenin anlık olarak Rus uçağına yönelmesini sağlamış olabilirler.
Her şeye rağmen aklımıza gelen ihtimallerde yine bir çatlak nokta var. Bu nokta Rus istihbarat uçağının neden kendisini kullandırmasına müsaade ettiği konusu. Yani çok düşük bir ihtimale göre ya İsrail uçaklarının kendisine çok yakın olduğundan haberi yoktu. Ya da haberi olmasına rağmen bir nedenden dolayı bir şekilde uzaklaşmaya ve bu uçaklardan kurtulmaya çalışmadı. (Tabi olayın nasıl olduğu çok muğlak olduğu için belki de tam bunlar yapılırken vuruldu ihtimalini de bir parantez olarak belirtmek gerekiyor.)
Bunların dışında aslında çok başka senaryolarda akıllara geliyor lakin bunların ucu komplo teorilerine ve mantıksızlıklara dayanıyor. O yüzden bize göre olabilme ihtimali en yüksek olan senaryoları anlatmakla yetindik.
Yazar: Abdullah Bekci Kaynak: SavunmaSanayiST.com
