Çelik Kubbe Entegre Hava ve Füze Savunma Sistemi’ni daha iyi anlayalım. Akkuyu Nükleer Santralini hava tehditlerine karşı nasıl koruyacağız?
Hava savunma son dönemde oldukça popüler. Özellikle son Savunma Sanayii İcra Komitesi toplantısı sonrasında ÇELİK KUBBE için karar alınması, daha da popüler hale getirdi. Çelik Kubbe’ye daha önce de çokça kez değindiğimiz için ayrıntısına girmeyeceğim.
Ancak tek cümleyle şöyle özetleyelim: Çelik Kubbe, bütün hava savunma silah, sensör ve komuta-kontrol altyapısının tek bir ağa bağlanmasını ve birliklerin görev sorumluluklarına göre ilgili birlikleri bu ağ üzerinden komuta etmesini sağlayacak.
Çelik Kubbe’yi anlamamız için ilk önce hava savunmanın ne olduğunu anlamamız gerekiyor. Bu yazıda, temel prensipleriyle hava savunmanın ne olduğuna değineceğim.
Akkuyu Örneği Üzerinden Hava Savunma
Örneğin; Akkuyu Nükleer Santrali’ni, hava tehditlerine karşı nasıl koruyacağız?
Şimdi hava tehditleri, temelde ikiye ayrılır. Bunlar; hava soluyan ve balistik tehditleridir.
Hava soluyandan kasıt; savaş uçağı, İHA, seyir füzesi, helikopter vs.’dir.
Balistik tehditler de adı üstünde balistik füzelerdir.
Bunlara bir de topçu, havan ve roket mühimmatı da eklenebilir.
Hava Savunmanın Katmanları
1. Çok Alçak İrtifa
2. Alçak İrtifa
3. Orta İrtifa
4. Yüksek İrtifa
Çok Alçak İrtifa
Çok Alçak İrtifa katmanındaki sistemler, azami 3 bin metre irtifaya kadar etkililerdir. KORKUT Hava Savunma Top Sistemi veyahut SUNGUR Portatif Hava Savunma Füzesi gibi sistemler, bu katmanın üyesidirler.
Başlıca hedefleri arasında; seyir füzesi, alçak irtifadan uçan hava vasıtaları, hava-yer füzeleri, roket, top ve havan mühimmatı yer alır.
Bu sistemlerin menzili kısa olduğu için ‘Nokta Hava Savunması’ yaparlar. Yani korunacak tesisin içerisinde yer alır.
Çok Alçak İrtifa katmanındaki sistemler, 3 ila 5 bin metre irtifaya kadar etkilidir.
Alçak İrtifa
Günümüzde artık ‘Çok Alçak İrtifa’ ve ‘Alçak İrtifa’ katmanları, iç içe geçmeye başladı.
HİSAR-A veya Rapier gibi sistemler, ‘Alçak İrtifa’ katmanları içerisinde yer alır.
Başlıca hedefleri arasında; sabit ve döner kanatlı insanlı/insansız hava araçları ile seyir füzeleri ve havadan karaya atılan füzeler yer alır.
Bu sistemler, 6 ila 15 kilometre aralığında bir menzile sahiptir. Dolayısı ile tesisin içerisine veyahut tesise yakın bir bölgeye konuşlandırılır.
Orta İrtifa
Orta İrtifa katmanındaki sistemler, 5 ila 10 bin metre irtifaya kadar etkilidirler.
HİSAR-O veyahut HAWK gibi sistemler, bu katman içerisinde yer alır. Diğer iki katmandaki sistemlere nazaran daha komplike bir batarya yapısına sahiptir.
Başlıca hedefleri arasında; yine sabit ve döner kanatlı insanlı/insansız hava araçları ve özellikle seyir füzeleri yer alır. Bu sistemlerde genelde birden fazla önleyici füze seçeneği mevcuttur. Öreğine HİSAR-O hem RF veya IIR arayıcı başlıklı 2 farklı füzeyi kullanabilmektedir. Bir tanesi 25+, diğeri ise 40+ kilometre menzile sahiptir.
Zaten orta irtifa hava savunma sistemlerinin menzili de 15 ila 40 kilometre arasında değişmektedir.
Bu sistemler, genelde birbirine yakın 2 kritik tesisin ortasına konuşlandırılır. Orta irtifa sistemleri daha düşük irtifadan gelecek saldırılara karşı korumak için alçak ve çok alçak irtifa sistemlere ihtiyaç vardır.
Çok alçak ve alçak irtifa hava savunma sistemleri, orta irtifa sistemlerin görevini yapamayacağı gibi orta irtifa sistemler de onların görevini yapamaz. Bu sebepten ötürü katmanlı hava savunma diyoruz.
Yüksek İrtifa
Yüksek irtifaya gelecek olursak ise 10 bin metrenin üzerindeki irtifalarda etkili olan sistemlerden bahsediyoruz.
SİPER, S-400 veya Patriot gibi sistemler, bu ligde yer alırlar. Menzilleri ise 40 kilometrenin üzerinde bulunur. Aşırı komplike sistemlerdir, beraberlerinde gelişmiş radar ve elektro-optik sensör sistemleri ve komuta-kontrol merkezlerine sahiptirler.
Bu gibi sistemler sadece bir noktanın hava savunması için değil, geniş bir alanın hava savunması için kullanılır. Yani çok alçak irtifa ve alçak irtifa sistemler ile bir noktayı veya köy/mahalle büyüklüğünde bir alanı, orta irtifa sistemler ile de bir ilçeyi korurken, yüksek irtifa sistemler bütün bir ili korur.
Yüksek irtifa sistemlerin hava tehditlerine karşı korumasını da orta irtifa ve çok alçak/alçak irtifa sistemler gerçekleştirir.
Yani katmanın delinmemesi ve dolayısıyla bölgenin etkin bir şekilde korunması için bu 4 farklı katmandaki sistemlerden hepsine sahip olmanız gerekiyor.
Ayrıca, Anti-Balistik Füze Sistemlerini de bu katmana dahil edebiliriz. Şu anda dünya genelinde ABD ve İsrail hariç tam anlamıyla kendi anti-balistik füze sistemini geliştirip muharebede kanıtlamış ülke bulunmuyor. Türkiye ise SİPER Projesi kapsamında muhtemelen bir anti-balistik füze de geliştirecektir.
Sonuç olarak Akkuyu gibi kritik bir tesisin güvenliği için:
KORKUT ve HİSAR-A+ sistemlerinden karma bir batarya tesise,
HİSAR-O+ bataryası tesis yakınlarına,
SİPER bataryası ise tesisin bulunduğu şehre konuşlandırılmalıdır.
6. Türkiye’de ‘Katmanlı Hava Savunma’ Ne Durumda?
Çok Alçak İrtifa alanında, KORKUT ve SUNGUR sistemleri envanterde. Teslimatları da devam ediyor. İlaveten MAR ve AKR gibi birçok sensör sistemi de envanterde bulunuyor. Ayrıca, deniz alanında da GÖKDENİZ kullanımda. BURÇ ve GÜRZ gibi yeni sistemler de geliştiriliyor.
Alçak İrtifa alanında, HİSAR-A envanterde ve teslimatlar devam ediyor. Deniz platformları için de GÖKSUR ve LEVENT gibi sistemler geliştiriliyor. MAR ve AKR gibi radarların daha gelişmiş versiyonları, bu katmandaki sistemlerde de kullanılıyor. HİSAR-A’nın tekerlekli versiyonuna ilaveten paletli araca monte Otonom HİSAR-A da envanterde. Otonom HİSAR-A’da füzeler ve sensör sistemleri, tek bir araca yerleştirilmiş durumda ve bu araç tek başına hava hedeflerine angaje olabiliyor. Teslimatlar da devam ediyor.
Orta İrtifa katmanında, HİSAR-O envanterde. 25+ kilometre menzilli IIR Arayıcılı HİSAR-O Füzesi ile 40+ kilometre menzilli RF Arayıcılı HİSAR-RF Füzesi mevcut. Bu alanda, KALKAN Radarı hedeflerin tespiti için aktif olarak kullanılıyor. Teslimatlar da devam ediyor. GÖKDEMİR gibi yeni sistemler de geliştiriliyor.
Yüksek İrtifa alanında SİPER’in halihazırda SİPER Blok I Füzesi ile kabul faaliyetleri devam ediyor. Muhtemelen yakında envantere girecek. 400-500 kilometre menzilli ERALP Radarı envantere girdi, özel bir atış kontrol radarı da mevcut. İlaveten alçak irtifa radar gibi bazı ek sensör sistemleri de SİPER’i destekleyecek. SİPER, oldukça komplike ve Patriot ile S-400 ayarında bir sistem.
SİPER ile birlikte Türkiye’nin hava soluyan hedeflere karşı katmanlı hava savunma ağı tamamlanmış olacak. Bundan sonrasında bu sistemlerin yaygınlaştırılması ve anti-balistik füzenin geliştirilmesi ana hedef olacak.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com
