ABD’li girişimci Elon Musk, Pentagon’un yüksek maliyetli F-35 savaş uçaklarına yönelik eleştirileriyle yeni bir tartışma başlattı. Musk, insansız teknolojilerin gelişimiyle birlikte pahalı ve insanlı savaş uçaklarının gelecekteki gerekliliğini sorguladı.
Musk, son dönemde sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamalarda, Lockheed Martin tarafından üretilen F-35 uçaklarını eleştirerek “bütçe baskısı altındaki orduların insansız sistemlere yönelmesi gerektiğini” savunuyor. Otonom hava araçlarının Ukrayna gibi çatışma bölgelerinde büyük etki yarattığını belirten Musk, insanlı uçakların yüksek maliyeti ve sınırlı kullanım alanlarına dikkat çekiyor.
ABD merkezli insansız hava araçları yazılım şirketi Auterion’un CEO’su Lorenz Meier de benzer görüşleri destekliyor. Meier, “Nasıl ki ana bilgisayarlar yerini kişisel bilgisayarlara bıraktıysa, büyük insanlı platformların gelecekte hâlâ geçerli olup olmayacağını sorguluyoruz. Artık insansız ve tüketilebilir sistemlerimiz var.” dedi.
Elon Musk (@elonmusk)’tan dikkat çekici paylaşım:
“Bu arada bazı aptallar hala F-35 gibi insanlı savaş uçakları üretiyorlar.”pic.twitter.com/21ntOeZYGY
— SavunmaSanayiST.com (@SavunmaSanayiST) November 24, 2024
NGAD programı tehlikede
ABD Hava Kuvvetleri, Yeni Nesil Hava Hakimiyeti (NGAD) programı kapsamında yeni savaş uçağının üretici firmasıyla ilgili kararını erteledi. 2024 yılı sonunda açıklanması beklenen karar, yeni dönemde göreve başlayacak Trump yönetimine devrediliyor.
Lockheed Martin yetkilileri ise, “Trump yönetiminin ilk döneminde olduğu gibi yeni yönetimle de çalışmaya hazırız.” açıklamasında yaptı.
İnsanlı uçakların geleceği tartışılıyor
İnsansız sistemlerin gelişimiyle birlikte insanlı savaş uçaklarının geleceği tartışma konusu olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık, İtalya ve Japonya’nın yürüttüğü Küresel Muharip Hava Programı (GCAP) ile Fransa, Almanya ve İspanya’nın ortak geliştirdiği Gelecek Muharip Hava Sistemi (FCAS) projeleri, insanlı ve insansız uçakların bir arada kullanımını gündeme getirdi.
Bu projelerde, merkezi savaş uçaklarının pilotlu olacağı ve insansız sistemlerle destekleneceği öngörülüyor. Savunma uzmanı Justin Bronk, “Üç yeni nesil programda merkezi uçağın pilotlu olup olmayacağı hâlâ tartışılıyor.” diyerek, otonom teknolojinin gelişiminin ilerleyen süreçte bu kararları etkileyebileceğini belirtti.
GCAP ve FCAS programlarının hedefleri
GCAP programı, İngiltere’nin BAE Systems, İtalya’nın Leonardo ve Japonya’nın Mitsubishi Heavy Industries şirketleri tarafından yürütülüyor. Program, 2035 yılına kadar yeni bir savaş uçağını hizmete almayı planlıyor.
Fransa, Almanya ve İspanya’nın ortaklaşa yürüttüğü FCAS programı ise 2040 yılına odaklanıyor. Airbus ve Dassault Aviation gibi firmalar, bu süreçte otonom sistemlerin daha fazla test edilip geliştirilebileceğini ifade ediyor. Airbus Savunma ve Uzay CEO’su Michael Schoellhorn, Rusya’nın drone kapasitesine dikkat çekerek “2030’ların başında insansız sistemlerin devreye alınmasının şart olduğunu” söylüyor.
İnsanlı uçaklar neden önemini koruyor?
Uzmanlara göre, insansız hava araçlarının hızla gelişmesine rağmen insanlı savaş uçaklarının tamamen devre dışı kalması yakın zamanda mümkün görünmüyor. Savunma sanayisi açısından bakıldığında, uçak üreticileri bakım ve servis hizmetlerinden büyük gelir elde ediyor.
Savunma uzmanı Justin Bronk, “Ülkelerin bu programlara yatırım yapmasının ana nedeni, savaş uçağı sanayilerini korumak ve endüstriyel altyapıyı sürdürülebilir kılmaktır.” diye belirtiyor.
Operasyonel açıdan bakıldığında ise mevcut insansız sistemler, insanlı uçaklara kıyasla hâlâ elektronik harp ve hava savunma sistemlerine karşı daha savunmasız kalıyor. Ayrıca, karmaşık insansız sistemlerin sanıldığı kadar ekonomik olmadığı da vurgulanıyor.
İnsanlı ve insansız sistemler bir arada ilerleyecek
Savunma analisti Mark Gunzinger, NGAD programındaki insanlı uçakların yalnızca bir savaş uçağı olarak değil; keşif, elektronik harp ve muharebe sahası yönetimi gibi çoklu rolleri üstleneceğini belirtiyor.
Gunzinger, “Yapay zekâ destekli sistemler büyük katkı sağlayacak, ancak insanların savaş sahasına kattığı değerler tamamen ortadan kalkmayacak.” diyor.
Sonuç olarak, gelecekte insanlı ve insansız sistemlerin birlikte kullanılması, orduların savaş kapasitesini ve yeteneklerini önemli ölçüde artıracak gibi duruyor.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com / Financial Times
