Zayıflatılmış uranyum, yapısındaki radyoaktif Uranyum-235 izotoplarının büyük bir kısmını kaybetmiş uranyuma denir. Zayıflatılmış uranyum, Nükleer silah veya nükleer enerji santralleri için yakıt üretimi amacıyla yapılan uranyum zenginleştirmesi sırasında ortaya çıkan bir yan üründür. Dayanıklılığı ve öz kütlesi çok yüksek olduğundan dolayı savunma sanayi de mermi ve zırh yapımında kullanılmaktadır.
Zayıflatılmış uranyum içeren zırh delici mermi, havada hızla giderken oksijenden dolayı havada yanmaya başlıyor ve ekzotermik reaksiyonlara giriyor. Zırha çarptığında ise açığa çıkan enerjiden dolayı içeride de bir miktar yanma artıyor ve birkaç saniye zırh içerisinde yanmaya devam ediyor. Bu olaya “zırh arkası etkisi” adı veriliyor ve az miktarda radyasyon yaymaya başlıyor. Mürettebatı zırhı deldikten sonra oluşturduğu şarapneller ile öldüremiyor ise radyasyon ile çeşitli radyoaktivitenin sebep olduğu hastalıklara maruz bırakıyor ve bu hastalıklar gelecek nesillere de taşınıyor. Özellikle ABD üretimi A-10 Thunderbolt uçaklarının burun topu GAU-8 Avenger’dan atılan 30mm’lik zayıflatılmış uranyum içeren mühimmatlar, hala Irak’ta çocukların sakat doğmasına sebep oluyor.
Zayıflatılmış uranyum (DU), APFSDS zırh delici tank mühimmatlarında da kullanılıyor. DU, delici olarak kullanılıyor ve tungsten içerikli zırh delici mühimmatlara oranla %25 daha fazla deliş değerine ve mürettebat için çok daha ölümcül etkilere sahip. Zayıflatılmış uranyum içerikli Sabot, zırhı delemediği taktirde ise geçirdiği ekzotermik reaksiyonlardan dolayı çok hızlı bir şekilde Uranyum Dioksit’e dönüşüyor ve zırh içerisinde katılaşıp kalıyor. Uranyum dioksit seramik bir yapı olmakla beraber nükleer reaktörlerde enerji üretilen enerji çubuklarında kullanılıyor. Bulunduğunuz zırhlı araç veya tankın içerisinde çok küçük de olsa nükleer enerji çubuğu bulunduğunu hayal edebiliyor musunuz? Uranyum dioksit yapı, zırh içerisinde mürettebata yakınlığına göre insan ömründen 30 yıla kadar çalabilmektedir.
Irak Savaşında, Birleşmiş Milletler tarafından yasaklanmış olmasına rağmen defalarca Amerika Birleşik Devletleri tarafından kullanıldı. DU içerikli mühimmat tarafından vurulan zırhlı araçlar ve tankların yanlarından bile geçmemeye, bu mermiler ile öldürdükleri insanların cesetlerine yaklaşmamalarına rağmen birçok Amerikan askeri, radyoaktif hastalıklar geçirdi ve yaşadığı psikolojik sorunlar nedeniyle tedavi altında alındı. Yine de bunlardan onlarcası intiharı seçti.
Amerika Birleşik Devletleri, zayıflatılmış uranyumu sadece mermi yapımında değil ayrıca M1A1 ve M1A2 Abrams tanklarında zırh yapımında kullandı ve Irak savaşında zayıflatılmış uranyumdan yapılan plakalara sahip birçok Abrams tankı Irak’ta vuruldu, küçük nükleer reaktörler gibi etrafa radyasyon, kanser ve ölüm dağıttı.
Yukarıdaki resimde vurulan Abrams tankı etrafında birkaç çocuk oyun oynamaya başlamış ve ateşlenerek aileleri tarafından hastanelere götürülmüştür. Bu çocuklar bir hafta içerisinde feci şekilde öldükten sonra Iraklı yetkililer, tank enkazı üzerinde araştırmalar yapmış ve tankın çok ciddi derecede radyasyon yaydığını tespit ederek bölgeyi halka kapatmıştır. Ancak o çocuklar hayata devam edememiş ve ailelerinde de kanser, mutasyona dayalı hastalıklar ve sakat doğan çocuklar olmuştur.
Bizce: Birleşmiş Milletler, uyguladığı çifte standarta son verip insan hayatı ve çevre için büyük tehdit olan zayıflatılmış uranyum içerikli mermi ve zırhları yasaklamalı, Amerika Birleşik Devletlerini denetlemeli ve gerekirse yaptırım uygulamalıdır. Savaşında bir hukuku, haysiyeti ve şerefi vardır.
Yazar: Yusuf METİN Kaynak: SavunmaSanayiST.com