11 Eylül 2001 tarihinden sonra ortaya çıkan ve sıkça söz edilen asimetrik harp, daha zayıf askeri güce sahip birliklerin kendilerinden daha üstün ve daha gelişmiş donanımlara sahip birliklere karşı verdiği içinde gayrinizami harp harp unsurlarını da barındıran mücadele olarak adlandırılmaktadır.
Gayrinizami harp, düzenli ve büyük birlikler yerine küçük fakat işlevselliği yüksek birimler ile düşmanı yıpratmak, moralini bozmak, kayıplar verdirmek ve direncini kırmak için yapılan savaş şeklidir. Önceden sadece gerillalar, isyancılar ve devrimciler tarafından kullanılan bu yöntem artık tüm dünya tarafından kabul görmüş olup nizami harbin bir parçası olarak düşünülmeye başlanmıştır.
Asimetrik harbin popülaritesi Andrew J. R. Mack’in 1975 tarihli “Büyük Siyasetlerin Neden Küçük Savaşları Kaybettiği” adlı makalesine dayanmaktadır. O yıllarda bu kavram dünya tarafından pek umursanmasa da 90’lı yılların sonlarında bu konuda önemli araştırmalar yapıldı ve 2004 yılında Amerikan ordusu ilk defa asimetrik savaş ile ilgili çalışmalar yürütmeye başladı.
Anti-tank silahları, uçaksavar topları, kara mayınları, bubi tuzakları ve el yapımı patlayıcılar asimetrik harbin vazgeçilmez silahlarıdır. Asimetrik harpte karşısındaki düzenli orduya karşı koyamayacak olan birlikler; araziyi, hava koşullarını iyi kullanarak stratejik saldırılar ve savunmalar ile rakibi yenemeyecek olsa da saldırıdan vazgeçirmeyi hedefler. Basit bir örnek vermek gerekirse 100 bin dolarlık bir omuzdan atılabilen tandem başlıklı rpg-29 anti-tank füzesi kolaylıkla temin edilebilir olup karşısındaki 2-12 milyon dolar arasında bir fiyatı olan tankı durdurabilir hatta yokedebilir. Üstüne gelen tanklara, uçaklara karşı koyabilmek için yeterli tank ve uçak temin edemeyen birlikler bu şekilde çok daha ucuz bir yöntem ile düşmana ağır faturalar ödetebilir.
Karşısındaki düzenli birliklerin moralini bozmak ve kendi birliklerinin mücadeleye olan inancını diri tutmak için medya da tehlikeli bir silah gibi kullanılabilir. Yapılan kara propagandalar ile karşısındaki düzenli birliklerin savaş alanında performansını ciddi şekilde etkileyebilecek psikolojik yıpratmalar yapılabilir ve günümüzde etkin bir şekilde medya, bir silah olarak kullanılmaktadır.
Yakın tarihimizde kuvayi milliye gönüllülerimizin Anadolu’nun Yunan, İngiliz, Fransız, İtalyan ve Ermeni birliklerince işgal edildiği ve Mondros Mütarekesi ile ağır koşulların dayatıldığı dönemde verdiği başarılı mücadele asimetrik harbin en başarılı örneklerinden birisidir. Yazılan kuvayi milliye destanları karşımıza dikilmiş olan düzenli ve disiplinli, gelişmiş ve sayıca fazla silahlara sahip orduları psikolojik olarak çökertilerek daha sonra kurulan düzenli ordumuzun kesin bir zafer elde etmesinde büyük bir öneme sahiptir.
Günümüzde ise özellikle ortadoğuda asimetrik harbin şiddetini son derece yüksek bir şekilde hissediyoruz. Suriye’de, Kuzey Irak’ta operasyon yapan askerlerimize karşı terör örgütleri asimetrik harp gerçekleştirerek askerlerimize büyük kayıplar verdirmeyi çalışıyorlar. Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı harekatlarında kahraman askerlerimiz; el yapımı patlaycılar, hendekler, kara mayınları, bubi tuzakları, anti-tank füzeleri ve uçaksavar silahlarına sahip terör unsurlarına karşı büyük başarılara imza atmış olup dünyada en yüksek asimetrik harp tecrübesine sahip askerlerdir.
Özetle; Asimetrik harp, kendisinden nicelik ve nitelik olarak üstün olan düzenli ordulara karşı verilen küçük ama etkili gruplarla kayıplar verdirmek ve psikolojik olarak yıpratmaya dayanan, içerisinde gayrinizami unsurları bulunduran, medyayı da kara propagandalar ile etkin bir silah olarak kullanarak karşısındaki gücü yavaşlatmak ve durdurmak için yapılan mücadeledir. Günümüzde daha çok terör örgütleri tarafından uygulansa da tarihte kuvayi milliye harekatı gibi önemli örneklere sahiptir.
Yazar: Yusuf Metin Kaynak: SavunmaSanayiST.com
