Kanada’nın ABD yapımı F-35 savaş uçağı tedarik maliyeti, Ottawa’nın tahminlerinin yaklaşık yüzde 50 üzerinde gerçekleşti.
Kanada hükümeti, Aralık 2022’de Lockheed Martin ile 88 adet F-35 Lightning savaş uçağı için yaklaşık 19 milyar Kanada dolar tutarında bir anlaşma imzalamıştı. Ancak Kanada Sayıştay Başkanı Karen Hogan, 2024 yılı itibarıyla bu maliyetin 27.7 milyar Kanada doları olduğunu açıkladı.
Ek maliyet artışı yaklaşık 8.7 milyar Kanada doları olarak hesaplandı. Bu tutar, Kanada Başbakanı Mark Carney’nin Savunma Bakanlığı’na bu yıl aktarılacağını duyurduğu 9.3 milyar Kanada doları tutarındaki ek savunma harcamasına yaklaşıyor.
Maliyet artışının nedenleri
Döviz kuru dalgalanmaları ve mühimmat talebindeki artış maliyetleri artıran başlıca etkenler olarak sıralandı. Kanada Savunma Bakanı David McGuinty ise, Parlamento’daki konuşmasında maliyet artışını normal karşıladı. McGuinty konuşmasında, “Bu kadar büyük projelerde zamanla maliyetlerin dalgalanması normaldir.” dedi.
McGuinty ayrıca, “küresel tedarik zinciri aksamaları, iş gücü eksiklikleri, artan enflasyon ve döviz kuru değişiklikleri dahil olmak üzere COVID-19 salgını sonrası ekonomik koşullar” nedeniyle artışların yaşandığını belirtti.
Karen Hogan ise maliyet artışının enflasyon ve döviz kuru gibi hükümetin kontrolü dışındaki faktörlerden kaynaklandığını kabul etti. Ancak altyapı projelerindeki gecikmelerin Ottawa’nın sorumluluğunda olduğunu vurguladı. Hogan açıklamasında şunları söyledi:
“Bence burada en büyük endişem bu. Bu çok uzun bir proje ve bu uçakları teslim almaya hazır olmak için eğitimli pilot eksikliğini kapatacak ve altyapıyı hazır hale getirecek adımlar atılmalı. Çünkü şu anki ara çözümler sadece ek maliyet getirecek.”
CF-18 filosunun yenilenmesi gerekiyor
Hogan ayrıca, Kanada’nın mevcut CF-18 savaş uçaklarının hizmet ömrünü tamamladığını ve Kuzey Amerika savunması için zamanında yenilenmelerinin zorunlu olduğunu vurguladı.
1980’lerde hizmete giren CF-18’ler, Hornet Genişletme Programı ile modernize edilmişti. Bu uçakların 2025-2032 yılları arasında kademeli olarak hizmet dışına çıkarılıp F-35’lerle değiştirilmesi planlanıyor.
F-35 tedariki yeniden değerlendiriliyor
Başbakan Carney, Mart ayında göreve geldikten sonra F-35 siparişlerini azaltmayı ve Avrupa yapımı uçakları değerlendirmeyi düşündüklerini açıklamıştı. Ancak Savunma Bakanı McGuinty, verdiği demeçte F-35 tedarikini savundu ve şu ifadeleri kullandı:
“NATO toplantısından yeni döndüm ve orada 32 NATO ülkesinden 30’unun F-35 programına dahil olduğunu gördüm. Bu, beşinci nesil bir savaş uçağı ve dünya genelinde NATO ülkeleri bu kapasiteyi arıyor.”
McGuinty, F-35 siparişine yönelik değerlendirmenin yaz sonunda tamamlanacağını ve sonuç hakkında önden yorum yapmayacağını belirtti.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com / theglobeandmail
