İsviçre hükümeti, F-35 savaş uçaklarının fiyatının artırılmak istenmesi üzerine ABD ile görüşmelere başladığını açıkladı. Anlaşma iptali gündemde.
İsviçre hükümeti, ABD’nin F-35A savaş uçaklarının fiyatında artışa gitme talebinin ardından Washington ile resmi görüşmelere başladığını duyurdu. 2021 yılında Lockheed Martin’in F-35A Lightning II modelini tercih eden Bern yönetimi, 36 adet uçak için yaklaşık 6.7 milyar dolar karşılığında sabit fiyatlı bir anlaşma yapmıştı. Ancak bu tercih, tarafsızlık ilkesiyle tanınan İsviçre’de kamuoyunda eleştirilere yol açmıştı.
Sabit fiyat tartışması
Projeden sorumlu ABD Müşterek Program Ofisi (JPO), geçen yıl fiyatın yükseltilebileceği yönünde açıklamalarda bulunmuştu. Şubat ayında ise ABD Savunma Güvenliği İş Birliği Ajansı (DSCA), sabit fiyat ifadesinin bir “yanlış anlaşılma” olduğunu İsviçre’ye bildirmişti.
İsviçre tarafı, fiyat artışına gerekçe olarak hammadde ve enerji maliyetlerinin yükseltilmesini ve ABD’deki yüksek enflasyonun gösterildiğini belirtti. Yapılan açıklamaya göre, toplam maliyet 650 milyon ila 1.3 milyar dolar arasında artabilir.
Armasuisse Başkanı: “Bir sözleşme, sözleşmedir”
İsviçre Savunma Tedarik Ajansı Armasuisse’in Başkanı Urs Loher, fiyat artışı karşısında sert tepki gösterdi. Loher, “Bir sözleşme, sözleşmedir,” diyerek, “F-35A savaş uçaklarının tedarikinde, açıkça belirtilmiş sabit fiyata rağmen bir anda farklı bir gerçeklikle karşı karşıya kaldık,” ifadelerini kullandı.
İsviçre hükümeti, mevcut anlaşmanın hukuki açıdan bir çözüm yolu sunmadığını, bu nedenle diplomatik yolların öncelikli olduğunu bildirdi. İsviçre Savunma Bakanı Martin Pfister, ABD’li yetkililerle görüşmelerin sürdüğünü ve çözüm için umutlu olduklarını ifade etti. Pfister, “ABD’li muhataplarımızla bir çözüme ulaşacağımıza inanıyoruz. Çünkü onların da güvenilir bir sözleşme ortağı olarak algılanmak gibi bir çıkarı var.” dedi.
Anlaşma iptal edilebilir
Pfister, olası senaryolardan biri olarak anlaşmanın iptal edilebileceğini de açıkladı. Ancak bunun ciddi sonuçları olabileceğine dikkat çekti.
Pfister, “Mevcut F/A-18 savaş uçakları 2032 yılına kadar hizmet ömrünü dolduracağından, siparişin iptali durumunda İsviçre hava sahasının ve halkının güvenliği garanti edilemez.” ifadelerini kullandı.
F-35A tedariki, İsviçre kamuoyunda yoğun tartışmalara neden olmuştu. Eleştirmenler, yaşlanan F/A-18 filosunun yerine daha uygun maliyetli çözümler yerine, “gereksiz ve lüks bir Ferrari tercihi” yapıldığını savunmuştu. Bazı muhalifler ise süpersonik bir jetin İsviçre hava sahasını sadece 10 dakikada geçebileceğini öne sürerek, bu düzeyde bir teknolojinin ülke için fazla olduğunu iddia etmişti.
F-35A, rakiplerini geride bırakmıştı
İsviçre, F-35A’yı tercih ederken; Boeing’in F/A-18 Super Hornet’i, Fransa’nın Dassault Rafale’i ile Almanya, İtalya, İspanya ve İngiltere ortak yapımı Eurofighter Typhoon tekliflerini geride bırakmıştı. Tüm tekliflerin teknik, operasyonel ve mali değerlendirmeler sonucunda elendiği belirtilmişti.
Tüm tartışmalara rağmen İsviçre, F-35A tedariki konusundaki kararına bağlı kalacağını yineledi. Yetkililer, olası bir iptalin sadece savunma kapasitesini değil, İsviçre’nin uluslararası itibarını da etkileyeceğini belirtiyor.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com / reuters
