Türkiye’nin ilk milli jet eğitim ve hafif taarruz uçağı HÜRJET’in yurt dışı satış ve ortak üretim süreci için önemli bir adım atıldı. TUSAŞ, Airbus ve İspanya Savunma Bakanlığı arasında imzalanan mutabakat anlaşması ile HÜRJET’in İspanya’ya satışı ve bu ülkeyle üretim iş birliği hedefleniyor.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) tarafından geliştirilen HÜRJET’in ihracatı ve ortak üretimi için kapılar açıldı. İspanya’nın başkenti Madrid’de imzalanan mutabakat anlaşması kapsamında, HÜRJET’in İspanya’ya satışının önü açılırken, uçağın ortak üretim altyapısının bu ülkede kurulması planlanıyor.
Yeni eğitim sistemi için ortak adım
İmzalanan mutabakat zaptı, iş birliği fırsatlarını belirlemeyi ve geliştirmeyi hedefliyor. Anlaşma kapsamında, Airbus’ın tasarım, üretim, hizmet desteği ve eğitim alanlarındaki uzmanlığı; TUSAŞ’ın geliştirdiği, tek motorlu, iki kişilik ve süpersonik jet eğitim uçağı olan HÜRJET ile birleşecek.
Mutabakat, TUSAŞ tarafından millî imkânlarla geliştirilen HÜRJET’in İspanyol entegre eğitim sistemine dahil edilmesini ve aynı zamanda İspanyol savunma sanayisinin güçlendirilmesini amaçlıyor.
“Anlaşma önemli bir kilometre taşı”
Anlaşmaya ilişkin değerlendirmelerde bulunan TUSAŞ Genel Müdürü Mehmet Demiroğlu, “Bu anlaşma HÜRJET projesinde atmayı planladığımız adımlardan önemli bir kilometre taşını oluşturuyor. Anlaşmayla birlikte karşılıklı olarak endüstri alanında ne tür iş birliği yapılacağını, HÜRJET’in İspanya için üretilen konfigürasyonunda hangi firmaların ne tür ürünleri olacağını belirliyoruz ve onlarla çalışmaya başlayacağımız sürecin ilk adımını atıyoruz.” dedi.
Demiroğlu, HÜRJET’in NATO ülkesi İspanya ile yapılacak iş birliğinin önemine dikkat çekerek, “TUSAŞ ve Türkiye açısından baktığımızda bu seviyede ilk anlaşma. Çünkü konuştuğumuz konu Türkiye’de üretilen bir jet eğitim uçağının bir NATO ülkesine kullanımı için verilmesi ve bazı alt sistemlerinin o ülkede, yine bizimle beraber yerleştirilmesi.” ifadelerini kullandı.
TUSAŞ: “Türk Havacılığı’nın Altın Çağı ilerleyişini hızla sürdürüyor. Havacılık tarihimizde yeni bir sayfayı araladık.
Airbus koordinasyonunda İspanyol firmaları ile Süpersonik Jet Eğitim Uçağımız #HÜRJET’e yönelik Mutabakat Zaptı imzaladık.
HÜRJET’in uluslararası yolculuğunda… pic.twitter.com/7QM92W423q
— SavunmaSanayiST.com (@SavunmaSanayiST) May 14, 2025
HÜRJET’in ihracat potansiyeli genişliyor
TUSAŞ’ın İspanya ile gerçekleştirdiği bu iş birliğiyle teknik düzeyde çalışmaların hızlanacağını belirten Demiroğlu, “Biz bu zamana kadar HÜRJET’te yerleştirmeyi Türkiye’de yaptık ama şimdi İspanya’da yapacağız. Bizim için çok önemli ve potansiyeli çok yüksek bir anlaşma. Çünkü bunu başarabildiğimiz noktada birçok başka kapı da açılacak.
Sadece NATO için değil. Biz inanıyoruz ki, bu platform diğer dünya ülkeleri için de hem eğitim anlamında hem de hafif taarruz anlamında kullanabilecekleri bir platform olacak. Ciddi bir boşluğu da doldurmuş olacak. Biz çok ümitliyiz, gururluyuz ve çalışmalara devam edeceğiz.” şeklinde konuştu.
“Hem eğitim hem taarruz görevleri için ideal”
Demiroğlu, HÜRJET’in teknik yeteneklerine ilişkin olarak da “Bizim çok güvendiğimiz, ümitvar olduğumuz bir platform. İleri bir eğitim jeti ve gerçekten ciddi bir boşluğu dolduruyor. Hem Türk Hava Kuvvetleri için hem de NATO için ideal bir eğitim uçağı ve değişik konfigürasyonları olacak. Sadece NATO ülkelerine değil, diğer ülkelere de HÜRJET’in gayet güzel ve kullanışlı bir ürün olduğunu, hem eğitim hem de hafif taarruz görevlerinde çok ideal bir uçak olduğunu düşünüyoruz.” dedi.
HÜRJET, İspanya’nın yeni eğitim uçağı olacak
TUSAŞ, FEINDEF’25 Fuarı’nda HÜRJET’in tam ölçekli mock-up modelini İspanyol Hava Kuvvetleri renklerinde tanıttı. İspanya Savunma Bakanı María Margarita Robles Fernández ve beraberindeki heyet, HÜRJET’in bulunduğu standı ziyaret etti.
İspanya Hava Kuvvetleri, envanterinde yer alan yaşlanan Northrop SF-5M (AE.9) jetlerini sistemden çıkararak, modern bir jet eğitim uçağı platformuna geçmeyi hedefliyor. Bu kapsamda Boeing T-7, KAI T-50 ve Leonardo M-346 gibi modellerin yanı sıra, TUSAŞ üretimi HÜRJET de değerlendirme sürecine dahil edildi. HÜRJET, yenileme planlarında öne çıkan aday oldu.
30 adet HÜRJET için Mutabakat Zaptı
Türkiye ile İspanya arasında 20 Aralık 2024 tarihinde, 30 adet HÜRJET uçağının tedarik edilmesine ilişkin bir Mutabakat Zaptı (MoU) imzalandı. Taraflar arasında imzalanan belge, HÜRJET’in İspanyol envanterine girme sürecinde önemli bir adım olarak değerlendirildi.
Ayrıca iki ülke arasındaki savunma iş birliği kapsamında, Türkiye Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Ziya Cemal Kadıoğlu ile İspanya Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Francisco Braco Carbo, Şubat 2025’te HÜRJET prototipleriyle kol uçuşu gerçekleştirdi. Uçuşun, iki ülke arasındaki iş birliğini sembolize ettiği belirtildi.
Airtificial uçuş kontrol sistemlerini üretecek
TUSAŞ ile İspanyol alt yüklenici Airtificial şirketi arasında, Nisan 2024’te 4.8 milyon avro tutarında sözleşme imzalandı. Anlaşma kapsamında Airtificial, HÜRJET için uçuş kumanda çubuklarını geliştirecek. Bu sistemlerin üretimi Airtificial’in Sevilla’daki tesislerinde yapılacak.
HÜRJET Projesi’nde son durum
TUSAŞ, eğitim uçağı ve sistemleri tasarımı konusundaki deneyimini HÜRJET Projesi ile uluslararası pazara taşıyor. Jet Eğitim ve Hafif Taarruz Uçağı olarak geliştirilen HÜRJET’in ilk prototipi 100 sortiyi aşan uçuş gerçekleştirdi. 2024 yılının Kasım ayında ilk uçuşunu yapan ikinci prototip ise, 10.000 feet irtifaya çıkarak 200 knot hıza ulaştı.
Seri üretim süreci devam eden HÜRJET’ten şu ana kadar Türk Hava Kuvvetleri için 16 adet üretildi. HÜRJET’in ilerleyen dönemde uçak gemisine iniş yapabilecek şekilde donatılması da planlanıyor.
HÜRJET teknik özellikleri
- Kanat açıklığı: 9,5 metre
- Uzunluk: 13,6 metre
- Yükseklik: 5,1 metre
- Kanat alanı: 35 m²
- İtki: 17.600 lb
- Azami hız: 1,4 Mach
- Servis tavanı: 45.000 ft
- G limiti: +8 G / -3 G
- Menzil: 2222 km
- Yük kapasitesi: 2721 kg
Kaynak: SavunmaSanayiST.com
