Kale Grubu Teknik Başkanı Osman Okyay, Milli Muharip Uçak’ın Motoru ve KTJ Serisi Turbojet Füze Motorları ile ilgili olarak SavunmaSanayiST.com’un sorularını yanıtladı.
Endonezya’nın başkenti Cakarta’da düzenlenen Indo Defence Savunma Sanayii Fuarı esnasında Kale Grubu Başkanı Osman Okyay, SavunmaSanayiST.com’un sorularını yanıtladı. Okyay, hem Milli Muharip Uçak’ın motoru hem de KTJ Serisi Turbojet Füze Motorları ile ilgili çok kritik açıklamalarda bulundu.
Osman Okyay tarafından yapılan açıklamada, şu ifadelere yer verildi: TF-X Projesi, Dünya’da geliştirilecek ikinci 5. nesil savaş uçağı olacak. Dolayısıyla ülkemiz açısından çok çok önemli bir proje. Bunun önemini ne kadar anlatsam yetmez. Bu kadar zor bir teknolojiye sahip olabilmek, bu ülkeyi bambaşka bir yere çıkaracaktır. Biz, uçağın motoru tarafında tüm hakları bizim olacak şekilde bir savaş uçağı motoru yapmak üzere yola çıktık.
Burada, teknoloji kaynağı olarak Rolls-Royce’dan faydalanıyoruz. Bir bir ortak şirket kurduk Türkiye’de. Çoğunluğu bizde olmak üzere Rolls-Royce ile bir ortak şirketimiz var. Bu şirket ile tüm hakları bize olacak şekilde, 400’e yakın Türk mühendisinin görev alacağı ve tasarım ile geliştirme işinin Türkiye’de yapılacağı şekilde bir konseptimiz var. Bu şekilde, Dünya’daki ikinci 5. nesil savaş uçağı motorunu yapmaya talibiz. Bu konuda, SSB ile görüşmelerimiz devam ediyor. Teklifimizin son halini sunduk. Şu anda açıkçası karar bekliyoruz. Gelmiş olduğumuz nokta budur.
Röportajımızın Tamamı:
Ancak dediğim gibi çok kompleks bir proje, çok zor bir proje. Kolay olsa Dünya’da çok yapan çıkardı. O yüzden bu teknoloji seviyesini ülkemize kazandırabilirsek, benim için çok önemli bir mutluluk sebebi olacağı kesin.
KTJ Serisi Motorlar’da Gelinen Mevcut Durum
KTJ Serisi Motorlar için biz 10 senedir çalışıyoruz. “10 senedir ne yaptınız?” derseniz; bir tek motor yapmadık. Aslında 10 senede yaptığımız şey, turbojet motor geliştirebilme altyapısını kurduk. Bu, açıkçası turbojet motor beraberinde birçok alt sistemden de oluşuyor. O alt sistemlerin hepsinin ülke içinde üretimini gerçekleştirdik. Bu motorların, uçuş testlerini yapabilmek üzere irtifa test düzeneklerini kurduk. Bunların hepsini, kendi mühendislerimizle gerçekleştirdik.
Biz birinci motorumuzu, bütün bu alt yapının kurulmasından ötürü 10 yılda geliştirmekle beraber; ikinci motorumuz olan KTJ-1750’yi yani ÇAKIR Füzesi’nin itki ihtiyacını sağlayacak olan motorumuz, 1.5 sene gibi çok kısa bir sürede çıktı. Bu zaten o alt yapıyı kurmuş olmanın ne kadar gerekli olduğunun bir göstergesidir.
Bundan sonra çık hızlı bir şekilde bizden talep edilen değişik itki seviyelerinde, uçuş sürelerine sahip motorları çok hızlı bir şekilde geliştirebilir durumdayız.
Aslında biz, SOM’un motorunu yapmak üzere yola çıktık ve KTJ-3200 ile başladık. Daha sonra ortaya çıktı ki aslında bu itki seviyesinde bir ihtiyaç daha var o da ATMACA Füzemizin motoru. Tabii denizden sevk edilen bir füze olduğu için ATMACA, bir hava kuvvetleri füzesinden farklı isterlere sahipti. Farklı testlerden geçmesi gerekiyordu, bir takım ciddi modifikasyonlar motorun üzerinde yapılması gerekiyordu. Bunların hepsi gerçekleştirildi. Bugün itibariyle SOM’a ve ATMACA’a hazır birer motorumuz var. Bunların artık seri üretim aşamasına geçildi.
2022’de 12 Motor Teslim Ediliyor
Bu sene içerisinde arkadaşlarımın bana taahhüttü 12 motor. Benim hedefim biraz daha yüksek, en az 18 motor verelim diye uğraşıyoruz. Bu konuda toplam adetleri söylemek doğru olmaz ama seneye bu adetlerin çok çok daha üzerinde bir motor teslimatı yapmak üzere gerekli altyapıyı hazırladık. Artık tepeyi açtık, bundan sonrası İnşallah tepe aşağı gideceğiz.
KTJ-1750 Teslimatı Gelecek Hafta
Bu arada, ÇAKIR Füzesi’nin motoru dediğimiz KTJ-1750’de de ilk motorumuzu gelecek hafta teslim ediyoruz. Bu, aslında Dünya motor geliştirme tarihinde çok rekor bir süre. 1.5 sene gibi bir süre içerisinde tüm testlerden geçmiş. Yani çalıştırdığımız ilk motorumuz, istediğimiz devre çıktı. Bu, motor tarihinde çok çok az rastlanan bir şey. Mutlaka bir şey ters gider. Bizde o olmadı. Bunun arkasında bir 10 sene yatıyor. Bu sene içerisinde ilk 5 motorumuzu vereceğiz. Tabii haftaya ilk motoru sevk etmemizle beraber, motoru füzeye monte etme aşaması başlıyor. Roketsan ve Kale olarak hedefimiz, ÇAKIR Füzesi’ni Ocak ayında uçurmak. Ondan sonra da ÇAKIR Füzesi’nin ihtiyaç adetlerine göre biz motor tarafında üretimlerini destekleyeceğiz.
KTJ-3700 Motoru KARA ATMACA’ya Güç Verecek
Onun haricinde iki tane daha motor geliştirme projemiz devam ediyor. Bunlardan bir tanesi 3700 Newtonluk ikinci bir motor projemiz var. Bu motorumuz, Kara Atmaca için gerekli olan motor. Onun tasarım ve geliştirme faaliyetleri bitti, şimdi prototip aşamasına geçtik. Orada da zannediyorum gelecek senin üçüncü çeyreği, en fazla dördüncü çeyreğinin başı gibi o motorun da teslimatını Roketsan’a yaparız.
Ömürsüz Motor: ARAT
Dördüncü projemiz, geçtiğimiz sene Kasım ayında imza törenini yapmış olduğumuz ARAT Projemiz. Orada da çok daha düşük yakıt tüketimine sahip ve itki seviyesi biraz daha yüksek, çok daha uzun ömürlü bir motor geliştiriyoruz. O proje ile birlikte aslında bir anda bizim füze motorlarımız, ömürlü olmaktan; ömürsüz olmaya geçiyorlar. Bu çok çok çok büyük bir kırılım. Bunu ne kadar vurgulasam yetmez. Bunun çok daha başka uygulamaları olabilir. İnsansız hava araçları gibi diğer hava platformlarında kullanabilir bir motor haline geliyor motorumuz. Aslında üstüne koya koya gidiyoruz.
Biz Kale Grubu olarak vazgeçilmez bir değerimiz vardır; o da, hiç bir şeyi ‘mış’ gibi yapmayız. Yapmadığımız hiç bir şeyi, yapmış gibi göstermeyiz. Dolayısıyla bu da tabii hakikatten çok işin zor yoludur. Ama biz zora talibiz. Hiç bir şeyi göstermelik yapmayız dolayısıyla burada geliştirdiğimiz motorların da aslında 2012 senesinde imzaladığımız ‘Turbojet Geliştirme Motor Projesi’, o günün imkanları dolayısıyla aslında bazı komponentler bazında, test düzenekleri bazında bize dış alıma cevaz veriyordu. Fakat ülkemizin zaman zaman maruz kaldığı yaptırımlar, hepimizin bildiği bir şey. Bunun her zaman olabilme riski var.
Orada bizim Grup olarak kararımız, her ne kadar buna cevaz veren bir sözleşme de olsa çok daha uzun süreceğini ve çok daha fazla bize mali külfet getireceğini bilsek de bütün motorun komponentlerinin, alt sistemlerinin hepsinin yerli yapılması için yola çıktık. Şu anda bütün bunların hepsi yerli olarak yapılıyor. Hiç bir dışa bağımlılık yok, hiç bir lisans tabi bir şey yok. O yüzden hiç bir kısıtlamaya tabi olmayacak bir motor ailesi aslında sahibi olduk. Memleketimize böyle bir şey kazandırmanın büyük bir gurunu yaşıyoruz.”
SavunmaSanayiST.com olarak Kale Grubu Başkanı Osman Okyay’a, sorularımızı yanıtladığı için teşekkür ediyoruz.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com Özel Haberidir.
