İngiliz Financial Times gazetesine özel olarak konuşan kaynaklar, ABD ve Japonya’nın Çin’in Tayvan’ı olası işgaline karşı müşterek askeri tatbikatlara ve planlamalara tam gaz verdiğini açıkladı.
Gazeteye konuşan 6 ayrı kaynak, Amerikan ve Japon askeri yetkilerinin Trump yönetiminin son döneminde olası bir çatışma çıkması riskine karşı ciddi şekilde planlar yapmaya başladığını belirtti. Askeri yetkililerin icra ettiği faaliyetler arasında masa üstünde gizli harp tatbikatlarının yapılması yer alıyor. Güney ve Doğu Çin Denizi’nde müşterek tatbikatlar da icra edildi.
Japonya’nın Tavrındaki Değişiklik
Eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe, 2019 yılında Tayvan ve Doğu Çin Denizi’nde bulunan Senkaku Adaları meselelerinin giderek daha fazla gerilime şahit olmaya başlamasının ardından askeri planlama faaliyetlerine gaz verilmesi gerektiğine karar vermişti. FT’ye göre bu faaliyetler Abe’nin halefi olan Yoshihide Suga ve yeni Başkan Joe Biden döneminde de sürmeye devam ediyor.
Hem Tayvan hem de Senkaku Adaları Çin ile olası bir çatışma bölgesi olarak görülüyor. Çin, her iki bölgeyi de askeri faaliyetlerle düzenli olarak sınıyor. Çin, Tayvan’ı anakara Çin ile bütünleştirmek istiyor. Fakat bunu “barışçıl bir bütünleşme” ile yapacağını belirtken zorla güç kullanarak Tayvan’ı ele geçirme olasılığını da dışlamıyor.
Çin Devlet Başkanı Şi’nin Tayvan Mesajları
Çin Komünist Partisi’nin (ÇKP) 100. yaşını kutladığı törenlerde konuşan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ise Tayvan konusunda sert mesajlar vermeye devam ediyor.
Tayvan’ın Çin kontrolüne girmesini “tarihi bir misyon” olarak nitelendiren Şi, ülkesinin ‘diğerleri tarafından zorbalığa maruz kaldığı ve aşağılandığı dönemlerin’ artık sonuna gelindiğini vurguladı.
Şi: “Çin ve Tayvan’ın birleşmesi bizim için tartışma götürmez bir söz. Tayvan’ın bağımsızlığına yönelik adımları ortadan kaldırmak için kararlı şekilde adımlar atmaya devam edeceğiz.”
Şi’nin yorumları beklenmedik değil. Daha önce de benzer açıklamalarda bulunmuştu.
“Çin halkı hiçbir yabancı gücün bize zorbalık yapmasına, baskı kurmasına ve köleleştirmesine asla izin vermeyecektir. Kim ki bunu yapmaya kalkışırsa 1.4 milyar Çinlinin kanı ve etiyle inşa edilen çelik Çin Seddi’nde mutlaka kafası ezilecektir.”
Şi, ülkesinin askeri modernizasyonuna hızlı bir şekilde devam etmesi gerektiğini de yineledi.
“Başka hiçbir ülkenin halkına asla zorbalık yapmadık ve asla da yapmayacağız.”
“Japonya ve ABD’yi Çin Bir Araya Getirdi”
2019 sonuna kadar Pentagon’da Asya politikasının başında olan Randy Schriver: “Birçok yönden Halkın Kurtuluş Ordusu, ABD ve Japonya’yı bir araya getirdi ve Tayvan konusunda yeni bir düşünceye doğru ilerletti. Senkaku ve Tayvan çevresindeki kararlılık aynı zamanda yakınlık sorununu da beraberinde getiriyor.”
Abe’nin Radikal Adımları
ABD, uzun süreden bu yana bölgedeki en yakın müttefiki olan Japonya’nın askeri olarak daha fazla öne çıkmasını talep ediyordu fakat Japonya, 2.Dünya Savaşı sonrasında oluşturulan yeni anayasasından dolayı sulh yanlısı bir tavır takınmak zorunda kalmıştı. Pek çok engele sebep olan Japon anayasası önündeki engellerin birçoğu yumuşatıldı fakat tamamı ortadan kalkmış değil. Abe, 2015 yılında anayasayı yeniden yorumlamış ve “saldırıya uğradıklarına Japonya’nın müttefiklerini savunacağını” belirtmişti.
Pentagon’un Tereddütleri
İki ülke arasındaki müşterek planlama faaliyetleri hız kazandıktan sonra Japonya, ABD’den Tayvan savaşına dair planını paylaşmasını istedi. Pentagon bu teklife sıcak bakmadı. Yetkililere göre bunun sebebi ABD’nin Tokyo ile olan koordinasyonuna aşamalar halinde devam etmek istemesi.
ABD’li bir kaynağa göre Japonya ve ABD’nin nihai amacı, Tayvan’da savaş çıkması senaryosuna göre entegre bir savaş planı hazırlanması. İki ülke arasında düzenlenen bazı müşterek askeri tatbikatların başka isimlendirmelerle kamuoyuna duyurulduğu da anlaşılıyor.
Örneğin, Güney Çin Denizi’nde düzenlenen tatbikatlar “afet yardımı eğitimi” adı altında icra edildi. Tatbikatlar Senkaku çevresinde de yoğunlaşmış durumda. Tayvan, Senkaku’ya sadece 350 km uzaklıkta.
USS George Washington uçak gemisinin eski komutanı Emekli Amiral Mark Montgomery: “Eğitim aldığımız bazı faaliyetler son derece misliyle bize dönecek olan şeyler. ‘Afet yardım’ eğitimlerinde icra edilen amfibi çıkarma gibi tatbikatlar, Senkaku veya Tayvan Boğazı çevresindeki herhangi bir çatışmada doğrudan uygulanabilir olacaktır.”
“Pentagon’un olası bir çatışma durumunda Japonya’nın destek verebileceğine dair kapsamlı bir anlayışa varması gerekiyor. Kriz büyüdükçe ve Japonya potansiyel olarak bir katılımcı olarak çekildikçe ABD’nin Japonya’nın ABD operasyonlarını nasıl destekleyebileceğini veya etkinleştirebileceğini anlaması gerekecek.”
Japonya ve ABD arasındaki koordinasyon sadece askeri seviyede devam etmiyor. Diplomatlar da kendi üstlerine düşeni yapıyorlar. İki ülkenin diplomatları, olası bir müşterek askeri harekat için yasal sorunların üstesinden gelmek için çalışıyor. Bunlar arasında üslere erişim ve Japonya’nın ABD’ye Çin ile olası bir savaşta verebileceği lojistik destek de yer alıyor.
Tayvan’da bir savaş çıkması durumunda ABD, Japonya’daki hava üslerinden yararlanabilecek. Fakat bu aynı zamanda Tokyo’nun savaşa çekilmesi manasına geliyor özellikle de Çin’in üsleri vurmak istemesi durumunda.
Üçlü Paylaşım Mekanizması
Bir ABD’li yetkiliye göre ABD ve Japonya’nın Tayvan ile birlikte acilen üçlü bir paylaşım mekanizması kurması gerekiyor. Çin Deniz ve Hava Kuvvetleri hareketleri hakkında bilgi sahibi olmak hayati öneme sahip. Özellikle Tayvan’ın doğusundaki Miyako Boğazı çevresinde, kuzeydoğudan Japon sensörleri ve güneybatıdan ise Tayvan’a ait sensörler tarafından bu kabiliyet oluşturulabilir.
ABD’li Yetkili: “Bu tür verilerin bir kısmı Tayvan ile ABD ve Japonya ile ABD arasında paylaşılıyor. Ama üçlü olarak doğrudan paylaşımımız yok. Bunu bir beklenmedik durumun ortasında kurmaya başlayamazsınız. Şimdi yapılmalı.”
Tayvanlı yetkililer ise FT’nin haberini teyit ediyor. Japonya’nın son dönemde kendi güvenliği için Tayvan’ın önemini kavradığını not ediyorlar. Japon takımadalarının en batısında bulunan Yonaguni, Tayvan’dan sadece 110 kilometre uzaklıkta.
Trump yönetimi zamanında Japonya ve Tayvan ile askeri ilişkilerden sorumlu olan üst düzey Pentagon yetkilisi Heino Klinck: “Japon hükümeti, Tayvan’ın savunmasının Japonya’nın savunmasına eşit olduğunu giderek daha fazla kabul ediyor ve hatta alenen kabul ediyor.”
ÖNERİLEN İÇERİK: Çin, Pasifik’teki Nüfuzunu Arttırmakta Kararlı
Kaynak: SavunmaSanayiST.com, Financial Times
