Pulse-Jet Motoru Nedir?

Pulse Jet Motor, herhangi dinamik parça içermeyen ya da çok az hareketli parça içeren ve havanın sıkıştırılıp yanmasına olanak sağlayan bir jet motoru türüdür.

İlk olarak 1900’lü yıllarda üretilen bu motor türü, diğer tür jet motorlarının gerisinde kalmıştır. Almanların 2’nci Dünya Savaşı sırasında geliştirdiği bu jet motoru, seyir füzelerinin atası olarak kabul edilen Alman yapımı V-1 füzelerinde kullanılmıştır. Pulse Jet motorlarının son zamanlardaki pratik özelliklerini gören bilim insanları ve mühendisler, bu jet motor türüne daha da yoğunlaşmış durumdadırlar.

Tarihçesi

Her ne kadar Almanların bu jet motoru türünde emekleri çok olsa da ilk Pulse Jet motoru, esasen 1906 yılında Rus bilim insanı ’’V.V. Karavodin’’ tarafından tasarlanmış ve üretilmiştir. Daha sonra bir Fransız bilim insanı olan Georges Marconnet, valfsiz pulse jet motoru tasarımı yapmış ve patentini almıştır. Alman bilim insanlarının da bu patentten esinlenerek, V-1 füzelerini yaptıkları ileri sürülmektedir.

Pulse-jet motorlu; basitliği, düşük maliyeti ve yüksek gürültüsü ile tanınır. Otto döngüsü ve brayton döngüsü ile değil, Lenoir döngüsü ile çalışmaktadır. Bu sistemde akustik rezonansla sıkışma gerçekleşir. Yüksek gürültü sebebi ile askeri ve benzeri kısıtlı sektörler dışında kullanımı yaygın değildir.

Pulse Jet motorlarının bir diğer özelliği ise egzoz çıkışına konulacak halka şeklindeki bir kanat ile egzozundaki aerodinamik kuvvetlerden yararlanarak, titreşimli itişi dışarı çıkaran bir motor haline dönüştürülebilmesidir. Bu sayede itme kuvvetinde %100’e kadar artış sağlanırken, yakıt tüketimi de büyük ölçüde azalır.

Pulse Jet Motoru Konfigürasyonları

Pulse jet motorlar, valfli ve valfsiz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Valfli Pulse Jet Motoru: Bu sistemde hava yakıt karışımı, mekaniksel olarak kontrol edilen bir valf (subap) sayesinde motora alınır. Daha sonra karışım, tüpün geometrik özelliklerinden dolayı sıkışır ve yanma gerçekleşir. Herhangi bir türbin ya da kompresör kademesi bulunmaz.

Valfsiz Pulse Jet Motoru: Valfsiz pulsej etler de valfi pulse jetlerle aynı prensipte çalışırlar. Ancak bu tipte hava yakıt karışımı, mekanik kontrollü bir valf yerine motorun geometrik yapısından dolayı motora alınır Bu tipte yakıt, gaz ya da yüksek sıcaklıkta buhar olarak ya hava girişine ya da direkt olarak yanma odasına enjekte edilir. Motorun ilk çalıştırması, hava tahriki ile buji kullanılarak yapılır. Modern motorlarda bu işlem basınçlı hava yerine zengin karışım oluşturularak ateşleme ve kendi kendine döngü oluşturma prosedürüyle başlar. Daha sonra yakıt takviyesiyle döngünün korunması sağlanır.

Kullanım Alanları

Pulse jet motorları, helikopter ve füzelerde sıkça kullanılmışlardır. Helikopterlerdeki rotor itkisi için ideal olan bu motor türü, tork üretmek için ideal değildir. Füzelerde ise en bilindik olarak V-1 füzelerini örnek gösterebiliriz. İlk seyir füzelerinden olan bu füzelerde, sıvı yakıt ile çalışan pulse jet motoru kullanılmıştır. Daha sonra İngilizler, Argus As 109-014 üzerinde çalışmalarda bulunmuşlar ancak Almanlar kadar iyi bir ürün ortaya koyamamışlardır. Günümüzde, ülkemiz de dahil olmak üzere pulse jet motorları üzerine çalışmalar devam etmekte ve füzeler için bu çalışmalar hızlandırılmış durumdadır.

Yazar: Buğra Jan   |   Kaynak: SavunmaSanayiST.com