F-16 Blok 30 Modernizasyonu: ÖZGÜR Projesi

T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nın öncülüğünde TUSAŞ tarafından yürütülen ÖZGÜR Projesi ile F-16 Blok 30 uçaklarının modernizasyonu hedeflenmektedir.

Türkiye, 1970’lerin sonlarına doğru şimdiki adı ile Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş.’nin (TUSAŞ)’ın kurulmasıyla yeni bir slogan üretti. Bu slogana göre Türkiye kendi savaş uçağını kendisi yapacaktı.

Tarihler 1980’li yılları gösterdiğinde, Türk Hava Kuvvetleri envanterinde bulunan F-5, F-100, F-104 gibi uçaklarını daha yeni uçaklarla değiştirmek istemiş ve bunun için yeni bir savaş uçağı ihalesi başlatmıştı. İhaleyi, General Dynamics üretimi F-16 kazanmıştı. Peace Onyx I,II,III,IV projeleri sonucu toplamda 270 adet F-16, Türk Hava Kuvvetleri için üretilmiştir.

CCIP Modernizasyonu

1990 yılından 2010 yılına kadar gelinen süreçte; teknoloji beklenenden de hızlı gelişmiş, envanterde yer alan F-16 uçakları günün teknolojisinden uzak kalmaya başlamıştı. Öncelikle Öncel III projesi başlatıldı ve farklı blok konfigürasyonlarında 10 adet F-16, TUSAŞ’ta testbed olarak modernize edildi.

Gerçekleştirilen modernizasyon faaliyeti sonucunda olumlu dönütler alınınca proje oldukça genişletildi ve Türk Hava Kuvvetleri envanterinde yer alan tüm Blok 40 ve Blok 50 F-16 savaş uçaklarına uygulandı. CCIP olarak isimlendirilen bu proje kapsamında, 165 adet F-16 modernize edildi. Böylelikle Öncel III projesi ile modernize edilen uçaklarla birlikte toplamda 175 adet F-16 uçağı seri şekilde modernize edilmiş oldu.

Blok 30 konfigürasyonunda ki 37 adet F-16 savaş uçağının da kısmi olarak bu modernizasyon projelerinden pay aldığı bilinmektedir.

F-16 Blok 30 Yapısal Modernizasyonu

Türk Hava Kuvvetleri’ndeki F-16 Block 30’lar, 2016 yılı itibariyle 7.000 uçuş saati civarlarına ulaştılar. Bundan ötürü Türk Hava Kuvvetleri’ndeki F-16 Blok 30’lar için 2015 yılında sözleşme imzalandı, 2016 yılında yapısal iyileştirme projesi başlatıldı. Çalışmaların 2016 yılında başladığı proje ile F-16 Blok 30 savaş uçaklarının uçuş ömürleri 4.000 saat arttırılacak ve 8.000 saat olan uçuş ömrü, 12.000 saate yükseltilecektir.

TUSAŞ ile ana tasarımcı Lockheed Martin’in birlikte hayata geçireceği projede, toplam 35 uçağının gövde ve kanatlarında güçlendirme yapılması kararlaştırıldı. Proje kapsamında öncelikle bir adet tek kişilik F-16C, bir adet de çift kişilik F-16D modeli Lockheed Martin’den gelecek kitlerle modernize edildi.

Modernizasyonun başarısından sonra 2018 yılında diğer F-16 Block 30’lara bu programın uygulanması kararlaştırıldı. İlk uçak, Temmuz 2020’de 132’nci Silah ve Taktikler Filo Komutanlığı’na teslim edilmiştir. Projenin, 2023 yılında tamamlanması planlanmaktadır.

F-16 Blok 30 Aviyonik Modernizasyonu: ÖZGÜR Projesi

T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı tarafından başlatılan ve TUSAŞ tarafından yürütülen F-16 ÖZGÜR Projesi ile Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan F-16 Blok 30 savaş uçaklarının, aviyonik modernizasyonu amaçlanmaktadır.

Ne,Neden,Niçin?

Özgür Projesi ilk başladığı yıllarda F-16 Blok 30TM günümüz şartlarına karşı demode olmaya başlamıştı. Türk Hava Kuvvetleri’nin elinde iki seçenek vardı; Blok 30’lar ya modernize edilecek ya da yerine F-16 alımı yapılacaktı. Türk Hava Kuvvetleri, F-16 Block 30’ları modernize etme kararı aldı. Özgür Projesi, Şimşek ve Işık modernizasyonlarından sonra üçüncü milli modernizasyon projesi olacaktı. Proje kapsamında 35 adet F-16 Blok 30 uçağının milli aviyonikler ve milli OFP yazılımına sahip özgün bir görev bilgisayarı ile donatılmasını amaçlanmaktadır.

Ancak ÖZGÜR Projesi, diğer Bloktaki F-16’lara da uygulanabilecektir.

Özgür Projesi’nin İmzalanması:

Muharip uçaklar için milli aviyonik sistem geliştirme ve silah entegrasyonunu kapsayan “Özgür Projesi” Sözleşmesi, SSB ile TUSAŞ arasında 6 Mart 2012’de imzalandı. 6 Mart 2012’deki törende ayrıca TUSAŞ-ASELSAN arasındaki alt sözleşme ve Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Savunma Sanayii Başkanlığı ile TUSAŞ arasındaki üçlü uygulama protokolüne de imza kondu. Toplamda 46 Milyon dolarlık bir sözleşme imzalandı.

Proje kapsamında Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından TUSAŞ’a bir F-16C Blok 30 uçağı tahsis edildi. 2012 yılında ÖZGÜR Programı kapsamında Hv.K.K. tarafından verilen ve yer testleri tamamlanan F-16 uçağının, TUSAŞ’a kabulü için ilk test uçuşu gerçekleştirildi.

Uçuşlarda tüm aviyonik ve silah sistemi kontrolleri ile birlikte uçağın performans limitleri denenerek modernizasyon çalışmalarına girdi oluşturucak performans kriterleri belirlendi. Modernizasyon çalışmalarında önemli bir kilometre taşı oluşturan ARUT uçuşları kapsamında ise 17 sorti uçuş yapılarak çeşitli uçuş profillerinde, modernizasyon için gereken mühendislik verisi toplandı.

ÖZGÜR Projesi’nin İçeriği:

Milli Görev Bilgisayarı:

Milli Görev Bilgisayarı (MGB) entegre aviyonik sistemlerin tek merkezden yönetimini sağlayan, pilota görevi icrasında gelişmiş işlem ve grafik üretme kabiliyetleri ile destek olan yeni nesil bir görev bilgisayarıdır.

Sistem Arayüz Birimi:

Sistem arayüz birimi, birçok analog sistem parametresini okur, sayısala çevirir ve pilotların kullanımına sunar. Görev ekipmanlarının komutları uyarınca analog sürüş işaretleri üretir.

Renkli Çok İşlevli Gösterge:

CMFD-55 Çok işlevli Kokpit Merkezi Ekranı Aktif Matris Sıvı Kristal Ekran (AMLCD) teknolojisi kullanılarak tasarlanmıştır. Sayısal video görüntüleme, sayısal giriş / çıkış işleme yetenekleri ile görev bilgisayarı uygulamaları için özel olarak tasarlanmıştır.

Yakıt Hidrolik Göstergesi: 

Kompakt, platforma özel konfigüre edilebilir ve kullanıcı-dostu tasarımıyla FHD birimi; kritik platform verileri olan tank yakıt miktarının, hidrolik basıncının ve yakıt denge durumunun pilota gösterimini sağlayarak kullanıcı ihtiyaçlarını ve platform gereksinimlerini karşılamaktadır.

Ataletsel Seyrüsefer Sistemi:

ANS-511, askeri hava araçlarında kullanılmak üzere tasarlanan gömülü SAASM özellikli küresel konumlama sistemi alıcısı olan navigasyon sınıfı hava ataletsel navigasyon sistemidir.

Motor Gösterge Ekranı:

Kompakt, platforma özel konfigüre edilebilir ve kullanıcıdostu tasarımıyla EID birimi; kritik platform verileri olan motor parametrelerinin gösterilmesi ile ilgili kullanıcı ihtiyaçlarını ve platform gereksinimlerini karşılamaktadır

Milli Ses Emniyet Cihazı:

MİLSEC-3, HF/VHF/UHF telsiz hatlardan ses ve veriyi kriptolu ve yarı-dupleks olarak aktarabilen emniyetli bir haberleşme cihazıdır. Esnek arayüzü sayesinde çok sayıda ses, veri ve radyo cihazı ile uyumlu çalışabilmektedir. Fiziksel özellikleri ve bağlantıları itibariyle NATO KY58 ve KY100 cihazları ile eşdeğer olup onların kullanabildiği uçak, helikopter, gemi, yer istasyonları gibi her türlü askeri platformda kullanılabilmektedir. Milli kripto algoritması kullanarak diğer MİLSEC-3 cihazları ile milli modda görüşürken içerdiği NATO kripto algoritması sayesinde KY58 ve KY100 cihazları ile de kriptolu görüşme yapabilmektedir.

Milli Dost-Düşman Tanımlama (IFF) Sistemi:

T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile ASELSAN arasında 2018 yılında imzalanan Dost Düşman Tanıma Tanıtma Sistemi Mod 5 (IFF) Tedarik ve Proje Sözleşmesi kapsamında, Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan F-16 Blok 30TM uçaklarına ASELSAN tasarımı ve üretimi IFF Mod 5/S Cevaplayıcı cihazlarının entegrasyon faaliyetlerine başlandı.

MURAD AESA Radarı:

Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde yer alan F-16 uçaklarına entegre edilerek kullanılmak üzere aktif faz dizili antene sahip çok fonksiyonlu AESA burun radarının geliştirilmesi için SSB, Hava Kuvvetleri Komutanlığı ve ASELSAN arasında protokol imzalanarak radar geliştirme çalışmalarına 2018 yılında başlanmıştır.

Bu gelişmelerin ardından SSB ile ASELSAN arasında 24 Mart 2019 tarihinde F-16 AESA Burun Radarı Geliştirilmesi Projesi Faz-1 Protokolü imzalandı. Radarın 2022 yılında teslim edilmesi planlanıyor.

Dijital Kamuflaj:

Türk Hava Kuvvetleri’nin dijital kamuflajı hayata geçirmek üzere çalışmalara başlamıştı. İlk olarak Hürjet’le karşımıza çıkan dijital kamuflaj F-16 savaş uçağında deneniyor. Eğer kamuflajın sonuçları iyi çıkarsa oluşturulacak konsept diğer uçaklara da uygulanacak. Dünyada bir çok uçak görülmesi zor olan dijital kamuflaja geçiyor. Yeni nesil kamuflaj, sadece uçaklar değil kara ve deniz araçları ile üniformalarda da kullanılıyor.

ÖZGÜR Projesi sayesinde milli mühimmatların entegrasyonu da gerçekleştirilmektedir. Savunma Sanayii Başkanlığı’nın, F-16 Blok 40 ve Blok 50 savaş uçakları için de çeşitli modernizasyon projeleri yürüttüğü biliniyor. ÖZGÜR Projesi ile modernize edilen F-16’lar, F-16 Blok 70 düzeyinde olacaktır.

ÖZGÜR konfigürasyonuna getirilen uçakların, F-16 Blok 70 muadili olduğu tahmin ediliyor. F-16 Blok 30, ÖZGÜR ve F-16 Blok 70 karşılaştırması şu şekilde:

ÖNERİLEN İÇERİK: F-16 ÖZGÜR Projesi’nde Seri Üretime Geçildi

Kaynak: SavunmaSanayiST.com: