Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2020-2024 dönemine ilişkin küresel silah ticareti raporunu yayımladı.
Rapora göre, Avrupa’nın silah ithalatı bu dönemde %155 artarken, Türkiye silah ihracatında 11. sıraya yükseldi.
Türkiye’nin silah ihracatı yükselişte
SIPRI raporuna göre, Türkiye’nin küresel silah ihracatındaki payı son dört yılda %103 artarak dünya genelinde 11. sıraya yükseldi. Türkiye, 2015-2019 döneminde küresel silah ihracatının %0.8’ini gerçekleştirirken, bu oran 2020-2024 döneminde %1.7’ye çıktı.
Türk savunma sanayiinin en büyük müşterisi %18’lik payla Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) oldu. BAE’yi %10’luk payla Pakistan ve %9.9’luk oranla da Katar takip etti.
Türkiye’nin silah ithalatı azaldı
Yerli savunma sanayisindeki büyümeye paralel olarak Türkiye’nin silah ithalatı geriledi. Rapora göre, Türkiye’nin küresel silah ithalatındaki payı 2020-2024 döneminde %1.1’e düştü. Bir önceki dört yıllık dönemde bu oran %1.7 seviyesindeydi. Böylece Türkiye’nin silah ithalatı %33 azalmış oldu.
Bu dönemde Türkiye en fazla silahı İspanya’dan temin etti. Türkiye’nin toplam ithalatının %34’ü İspanyol üreticilerden sağlanırken, İspanya’yı %24 ile İtalya ve %19 ile Almanya takip etti.
ABD silah ihracatında liderliğini korudu
SIPRI verilerine göre ABD, 2020-2024 döneminde küresel silah ihracatındaki payını %35’ten %43’e yükseltti. ABD’nin silah ihracatı, küresel pazarın geri kalan sekiz büyük ihracatçısının toplamına eşit seviyede gerçekleşti.
Rusya’nın 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından Ukrayna ise, dünyanın en büyük silah ithalatçısı konumuna geldi.
Avrupa’nın silah ithalatında büyük artış
Avrupa ülkeleri, 2020-2024 yılları arasında küresel silah ithalatının %28’ini gerçekleştirdi. Bu oran, 2015-2019 döneminde %11 seviyesindeydi. Ukrayna ise tek başına küresel silah ithalatının %8,8’ini oluşturdu. SIPRI’ye göre, Ukrayna’nın gerçekleştirdiği ithalatın neredeyse yarısı ABD’den sağlandı.
Ancak, Donald Trump yönetiminin ABD’nin Ukrayna’ya yönelik askeri yardımları durdurduğu hatırlatıldı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, 1962 Küba Füze Krizi’nden bu yana Batı ile Rusya arasındaki en büyük çatışmaya yol açtı.
Avrupa’nın ABD’ye bağımlılığı arttı
Savaş, Avrupa’nın ABD menşeli silahlara olan bağımlılığını artırdı. II. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa güvenliğinin temelini oluşturan transatlantik ittifak, son yıllarda daha fazla sorgulanmaya başlandı.
SIPRI raporuna göre, Avrupa ülkelerinin 2020-2024 döneminde gerçekleştirdiği silah ithalatının %50’den fazlası ABD’den sağlandı. En büyük alıcı ülkeler arasında Birleşik Krallık, Hollanda ve Norveç yer aldı.
Geçtiğimiz perşembe günü Avrupa liderleri, Donald Trump’ın ABD politikalarındaki değişim kararının ardından savunma harcamalarını artırma planlarını destekledi.
SIPRI Silah Transferleri Programı kıdemli araştırmacısı Pieter Wezeman, Avrupa’nın NATO ülkelerinin silah tedarik bağımlılıklarını azaltmaya çalıştığını belirterek şunları söyledi:
“Daha saldırgan bir Rusya ve Trump’ın ilk başkanlık döneminde gerilen transatlantik ilişkiler nedeniyle Avrupa’daki NATO ülkeleri, silah ithalatına bağımlılıklarını azaltmak ve Avrupa silah sanayisini güçlendirmek için adımlar attı. Ancak transatlantik silah tedarik ilişkisi derin köklere sahip. ABD’den yapılan ithalat arttı ve Avrupa’daki NATO ülkelerinin ABD’den sipariş ettiği yaklaşık 500 adet savaş uçağı ve birçok farklı silah hâlâ teslim edilmeyi bekliyor.”
Rusya’nın silah ihracatı geriledi
Rusya’nın küresel silah ihracatındaki payı, Ukrayna savaşı nedeniyle uygulanan uluslararası yaptırımlar ve artan iç talep sebebiyle %7,8’e düştü. Bu oran, önceki dört yıllık dönemde %21 seviyesindeydi.
Asya ve Okyanusya’nın silah ithalatı ise %21 oranında azaldı. SIPRI raporuna göre, bu düşüşün başlıca sebebi, Çin’in kendi silahlarını üretme kapasitesini artırması oldu.
Genel olarak, SIPRI verileri, 2020-2024 dönemindeki küresel silah transferlerinin önceki dört yıllık dönemle yaklaşık aynı seviyede kaldığını gösterdi.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com / SIPRI
