SOM Seyir Füzesi neden 250km menzilli? MTCR Nedir?

Roketsan-ATMACA-Banner

Seyir Füzeleri, Düşük Radar Kesi Alanı (RKA) ve Ağ Merkezli Harekat Yeteneği gibi özellikleri sebebiyle diğer ordularda olduğu gibi bizim ordumuz için de çok stratejik bir mühimmat çeşididir. Yoğun bir şekilde korunan kara ve deniz hedeflerine karşı kullanılmak üzere tasarlanmışlardır. Çoğumuzun bildiği gibi SOM Stand-Off Mühimmatı, Türkiye’nin ilk ve tek (şuan için) Seyir Füzesidir.

TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (TÜBİTAK-SAGE) tarafından geliştirilen, Roketsan tarafından seri üretimi yapılan ve Türk Hava Kuvvetleri ile Azerbaycan’a teslimatları devam eden, 250km+ menzilli, 600kg ağırlığa sahip ve SOM-A, SOM-B1, SOM-B2, SOM-C1, SOM-C2 ve SOM-J olmak üzere 6 çeşide ayrılmış Hava-Kara mühimmatıdır. Bu yazımızda SOM’un menziline ve bu menzilin gelişmesini kısıtlayan MTRC’ye odaklanacağımız için SOM’un teknik özelliklerine fazla girmiyoruz. Bununla ilgili daha önce yazdığımız “SOM Seyir Füzesi” yazımızı buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.

STM Banner

SOM Seyir Füzesi Neden 250km Menzilli?

Öncelikle şunu belirtmemiz gerekir ki Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın (Hv.K.K.lığı) seyir füzesi ihtiyacının giderilmesi amacıyla 2006 yılının Nisan ayında başlatılan SOM Geliştirme Projesi, projede çalışan mühendislerin yoğun çabası sayesinde Hv.K.K.lığının isterlerinin üzerinde bir performans göstererek bugünkü gerek teknik gerekse göğsümüzü kabartacak operasyonel özelliklerine ulaşmıştır.

F-4 2020 Terminatör, 2 adet SOM Füzesiyle.

SOM’un menzili birkaç sene önce 200km olarak lanse edilirken, şu anda Roketsan resmi internet sitesinde 250km+ olarak geçiyor. Dönemin Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, SOM’u kast ederek “Sinop’ta şu anda Türkiye 300 kilometre menzilli füzelerini denedi. Burada ki denemelerde şu ana kadar başarıya ulaştık. Türkiye’nin 300 kilometreye kadar hem lazer güdümlü seyir füzesi , hem de balistik füzesi var. Bu füzelerin menzilin uzatılması noktasında çalışmalar sürüyor. Hedef bin km menzilin üzerine çıkmaktır.” açıklamasını yapmıştı. Burada SOM ve muhtemelen BORA’dan bahsediliyor. Bugün, SOM Seyir Füzemiz ile BORA Balistik Füzemizin menzilleri için 250km+/280km+ dememizin ve muhtemelen envantere de bu şekilde almamızın sebebi MTCR yani Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi.

Ä°lgili resim
MTCR Nedir?

Missile Technology Control Regime (MTCR) yani Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi, 1987 yılında Japonya tarafından kitle imha sistemlerinin yaygınlaşmasını önlemek için kurulmuştur. MTCR’ye üye ülkeler 300km menzil ve 500kg ağırlık değerini aşan harp başlığına sahip sistemleri (balistik füze, uydu fırlatma araçları, sondaj roketleri, seyir füzeleri,  hedef insansız hava araçları, keşif uçağı) ve bu sistemlerin kritik bileşenlerini (roket motorları, güdüm sistemleri, harp başlıkları vb.) başka bir ülkeye doğrudan veya dolaylı yoldan satamazlar, hibe edemezler ve kritik bileşenler yoluyla teknolojisini veremezler. Bunun haricinde tabi ki bir ülkenin bu değerlerden yüksek sistemleri kendisinin geliştirmesinde herhangi bir engel yok.


G7 ülkelerinin de aralarında bulunduğu 35 üyeye sahip MTRC’ye Türkiye 1997 yılında katılmıştır.

Bu sebepten ötürü birçok füze sisteminin ihracat versiyonu çıkartılmıştır. Örnek vermemiz gerekirse komşumuz Yunanistan’ın Mirage 2000-5 jetlerinin kullanımı için 2004 yılında MBDA’dan tedarik ettiği Fransa-İngiltere ortaklığıyla geliştirilen SCALP-EG (Storm Shadow) seyir füzesinin menzili açık kaynaklarda 600km civarı olarak geçiyor. Ancak MTCR üyesi Fransa ve İngiltere, Yunanistan’a satılan füzelerin 300km civarında menzile sahip olduğunu öne sürüyor.

Başka bir örnek ise diğer komşumuz Ermanistan. Ermenistan’ın birkaç sene önce Rusya’dan tedarik ettiği Iskander Balistik Füzesinin normal şartlarda menzili 500km civarı. Ancak MTCR üyesi bir ülke olan Rusya Federasyonu, Ermenistan’a Iskander BF’nin ihracat modeli olan 280km menzile sahip bir çeşidini ihraç etti.

SOM Füzesi MTCR’ye Nerede Takılıyor? 

SOM, Fransız Safran Power tarafından geliştirilen TR40 turbojet motorunun modifikasyon geçirmiş bir modelini kullanıyor. Yani SOM Seyir Füzesi, Türkiye’nin kendi kaynakları ile geliştirmiş olduğu bir sistem olsa da motoru yabancı olduğu için MTCR’ye takılıyor. Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), SOM Füzesinin gelişiminin önündeki bu engelin ortadan kaldırılması için, uzun süre önce harekete geçti. Türk Savunma Sanayii firmalarından Kale Arge, SOM için özgün turbojet motor geliştirilmesine talip oldu ve SSB tarafından görevlendirilerek, 2013 yılından itibaren bu konudaki çalışmalarına başladı. Yoğun çalışmaların ardından geliştirilen KTJ-3200 turbojet motorunun test faaliyetleri, halihazırda devam ediyor. 2019 yılı içerisinde, Roketsan’a teslim edilmesi planlanıyor. KTJ-3200’ün teslim edilmesiyle birlikte SOM için menzil arttırımının yolu açılmış olacak.

KTJ-3200 test görüntüleri


Yazar: Anıl ŞAHİN     |     Kaynak: SavunmaSanayiST.com

TUALCOM Gif Baner   Sarsılmaz

4 Yorum

  1. Amerika dostumuz mu düşmanımız mı anlayamadım. Sürekli Ambargolarla sınırladığı silahları şurada şu durumda kullanamazsın gibi sınırlamalar o silahları kullanılamaz hale getiriyor. Ayrıca bizim başımıza bela olan terör örgütlerine, bize parayla satmadığı en gelişmiş silah, araç ve gereçleri bedava veriyor. Bu nasıl dostluk?

    1. Klasik olacak ancak ülkelerin dostu yoktur, çıkarları vardır. ABD, bütün savaş sistemlerini insanların huzuru ve güvenliği için üretir. Ancak sadece kendi insanlarının…

Rıdvan için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu