ABD’nin yeni füze savunma sistemi projesi Altın Kubbe’de SpaceX’in rolü, Elon Musk ile Başkan Donald Trump arasında geçen hafta yaşanan sert gerilimin ardından belirsizliğe girdi. Proje hakkında bilgi sahibi kaynaklara göre, bu gelişme SpaceX’in projedeki etkisinin azaltılmasına yol açabilir.
Beyaz Saray, kısa bir süre öncesine kadar Elon Musk’ın şirketi SpaceX’in, yazılım firması Palantir ve insansız hava aracı üreticisi Anduril ile birlikte Altın Kubbe sisteminin inşasında yer almasını planlıyordu. Yetkililer, Pentagon’a bu kapsamda uydu altyapısına öncelik verilmesi yönünde talimat vermişti.
Ancak kaynaklara göre, füze savunma sisteminin mimarisi şu anda yeniden değerlendiriliyor. Yeni plan kapsamında, SpaceX’in uydu kabiliyetlerinden ilk aşamada vazgeçilmesi ve bunun yerine mevcut kara tabanlı sistemlerin genişletilmesi gündeme gelebilir.
Beyaz Saray: “Tüm teklifler titizlikle inceleniyor”
Beyaz Saray sözcüsü yaptığı açıklamada, “Trump yönetimi, tüm tekliflerin ve sözleşmelerin titiz bir şekilde değerlendirilmesini taahhüt etmektedir.” dedi. ABD Savunma Bakanlığı’ndan üst düzey bir yetkili ise, “Altın Kubbe girişimiyle ilgili gelecekteki sözleşmelere dair şu an için herhangi bir açıklama yapılmamıştır.” ifadelerini kullandı.
Musk’ın geçen hafta Trump ile kamuoyuna açık bir şekilde yaşadığı anlaşmazlık sonrası, bu gelişme SpaceX’in ABD hükümetiyle olan büyük ölçekli iş ilişkilerinde karşılaştığı ilk ciddi zorluk olarak değerlendiriliyor. Sürece dair kararların teknik yeterlilikten çok siyasi yakınlıklara göre alındığı yönünde eleştiriler gündeme geldi.
Union of Concerned Scientists’te füze savunma uzmanı Laura Grego, “Programı yöneten veya inşa eden kişilerin siyasi bağlılıklarına göre onay alması, projenin teknik yeterlilikten uzaklaştığını ve siyasi bir zemine kaydığını gösteriyor.” dedi.
Beyaz Saray başka açıklamasında, “Amerika için en iyi anlaşma ve en ileri teknolojilerin değerlendirilmesi öncelikli olacaktır.” bilgisini paylaştı.
175 milyar dolarlık dev proje
Trump, Mayıs ayında yaptığı açıklamada, füze savunma sisteminin başkanlık süresi sona ermeden, yani Ocak 2029’a kadar faaliyete geçmesini istediğini belirtmişti. Ancak savunma sanayii uzmanları, yaklaşık 175 milyar dolar maliyet öngörülen bu sistemin belirtilen tarihe kadar tamamlanmasının gerçekçi olmayabileceğini ifade etti.
Kaynaklara göre, önerilen yeni mimari, mevcut yönetimin projenin en azından bir bölümünü uygulamaya koymasını mümkün kılabilecek siyasi bir avantaj sağlayabilir. Ancak nihai kararın ne zaman verileceği ve hangi şirketin hangi rolü üstleneceği henüz netlik kazanmadı.
Pentagon yeni seçenekler üzerinde duruyor
Trump’ın projeyi hızla başlatma isteği, detaylara dair netliğin azalmasına neden olurken, yüklenici şirketler bu büyük projede yer alabilmek için yarış içine girdi. Sürece yakın bir kaynak, “Bugüne kadar kimse gerçek gereksinimlerin ne olduğunu bilmiyor. Koordine edilmiş, net bir vizyon yok. Tüm bu şirketler sadece bu büyük bütçeye ulaşmaya çalışıyor.” dedi.
SpaceX, Anduril ve Palantir, Trump’a bağış yapan girişimciler tarafından kurulan şirketler olarak daha önce Pentagon ve Beyaz Saray ile Altın Kubbe üzerine görüşmeler yapmıştı.
400 ila 1.000 uydu içeren teklif
SpaceX projenin “custody layer” (gözetim katmanı) olarak adlandırılan kısmı için teklif sunmuştu. Bu katmanda, 400 ila 1.000 uydu kullanılarak, füze tespiti, rota takibi ve tehdit analizleri yapılması planlanıyordu.
Trump, 27 Ocak’ta imzaladığı başkanlık kararnamesiyle Altın Kubbe sisteminin mimarisinin seçilmesini ve uygulama planının Mart sonuna kadar hazırlanmasını emretmişti.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com / reuters
