Türkiye’nin 212 kilometrelik bir kara sınırı paylaştığı komşusu Yunanistan, son yıllarda ekonomik krizin etkilerini üstünden atarken hızla silahlanmaya devam ediyor.
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) tarafından Haziran 2021’de yayımlanan “NATO Ülkelerinin Savunma Harcamaları (2014-2021)” adlı en güncel savunma harcamalarını içeren raporda Yunanistan’ın ne derece silahlandığı ve ekonomisinden savunmaya ne kadar pay ayırdığını rahatlıkla görebiliyoruz.
NATO Raporu
NATO, her yıl müttefiklerden savunma harcamaları verilerini topluyor ve bunları düzenli olarak yayınlıyor. Her müttefikin Savunma Bakanlığı, üzerinde anlaşmaya varılan bir savunma harcaması tanımına göre mevcut ve tahmini gelecekteki savunma harcamalarını raporluyor.
Toplanılan bu raporlardaki tutarlar ulusal hükümet tarafından, silahlı kuvvetlerinin, müttefiklerin veya ittifakın ihtiyaçlarını karşılamak için mali yıl boyunca fiilen yapılan veya yapılacak ödemeleri temsil ediyor.
Türk ve Yunan Yetkililerin Açıklamaları
Yunanistan savunma harcamalarındaki artışın ekonomik krizin ardından yeniden toparlanma için normal olduğunu savunurken Türkiye ise Yunanistan’ın silahlanmasını yakından takip ediyor. Nitekim Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın bu konu hakkındaki açıklamaları dikkat çekiyor.
Akar, Yunanistan’ın son dönemde oldukça pahalı silah sistemleri aldığını belirterek bu silahlanmanın ne için olduğunu sorguluyor.
“Diyoruz ki bu silahlanma ne için? Normal savunma için çok fazla, Türkiye için çok az. Kendilerince boylarını aşan iddialar üzerinde yürümeye devam ediyorlar. İttifak içinde ittifak NATO’yu zayıflatır.”
Akar’ın konu hakkındaki bir değer demeci ise şöyle:
“Bu bir silahlanma yarışı değil, silahlanma gösterisi. Birtakım ülkelerin teşvik ve tahrikleriyle kendilerince silahlanmak suretiyle Türkiye’ye üstünlük sağlamaya çalışıyorlar. Bu beyhude bir gayrettir. Ayrıca NATO içinde müttefik olmakla beraber yeni ittifaklarla bir şeyler yapmaya çalışıyorlar. Bunların hepsinin yapay olduğunu söylüyoruz. Sonuç olarak ne yaparlarsa yapsınlar Türkiye Cumhuriyeti Devleti, Türk Silahlı Kuvvetleri ülkemizin ve milletimizin hak alaka ve menfaatlerini korumak ve kollamakta azimli, kararlı ve buna muktedirdir. Bunu herkesin bilmesini istiyoruz.”
Yunan Savunma Bakanı Panagiotopoulos’a göre ise Yunan hükümeti, Yunan Silahlı Kuvvetlerinin bütçesini 2009 yılı seviyelerinde tekrar getirdi ancak Bakan, bu seviyelere tekrar gelinmesini “Türkiye ile bir silahlanma yarışından” ziyade “acil ihtiyaçların giderilmesi” olarak tanımlıyor.
Bütçe Artışı Sürüyor
Yunanistan’ın silahlanma motivasyonu tartışılırken Yunan Savunma Bakanlığının bütçesi de artmaya devam ediyor. 2020 yılında 3.35 milyar avro olan bütçe, 2021 yılında 5.44 milyar avroya yükseltilmişti. Bu oran 2022 yılında 6.39 milyar avroya çıkacak. Yıllık artış ise %17.5 olarak gözüküyor. Aynı zamanda Yunan Savunma Bakanlığının bütçesi Yunan ekonomik krizi öncesi seviyelerine dönmüş durumda.
Ek olarak silah alımları için 2022 yılında ayrılan bütçe 856 milyon avro artırıldı. Bu oran da 2021 yılına kıyasla %34’lük bir artışa işaret ediyor. Yunan Bakan bir kez daha amaçlarının Türkiye ile silahlanma yarışı olmadığını vurgularken gayelerinin “yıllar boyunca oluşan açığı kapatmak” olduğunu yineliyor.
Süregelen Türk-Yunan Anlaşmazlıkları
Yunanistan aynı zamanda 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşmasına aykırı olarak Rodos, Midilli, Sisam ve Sakız adası gibi Türkiye kıyılarına yakın olan büyükçe adaları silahlandırıyor ve buralarda askerî hava alanları kuruyor. Anlaşmada adı geçen 23 adanın isimleri açıkça belirtilmesine rağmen bu adaların 16’sı silahlandırılmış durumda. Ve bu silahlanma her geçen gün artmaya devam ediyor.
Nitekim adalardaki silahlanma faaliyeti açık kaynak istihbaratı (OSINT) sayesinde de kamuoyunun gözleri önüne serilmiş durumda.
Komşumuz aynı zamanda Ege Denizi’nde sürdürdüğü ve dünyada başka hiçbir ülkenin uygulamadığı bir uygulamayla karasularını 6 mil olarak kabul ederken ulusal hava sahası genişliğinin 10 deniz mili olduğunu iddia ediyor. Bu sebeple de Türkiye’ye ait hava araçlarının sık sık Yunan hava sahasını ihlal ettiği yönünde bizzat Yunan Genelkurmayı tarafından sürekli olarak açıklamalar yapılıyor.
Yunanistan, geçmişte yine tartışmalara açtığı ancak Türkiye’nin 1955 tarihli TBMM bildirisiyle “Casus Belli” (savaş sebebi) sayacağını açıkladığı Ege’deki karasularının 12 mile genişletilmesi iddiasını son yıllarda tekrar gündeme getiriyor.
TBMM bildirisi, Yunanistan’ın 12 mil isteğinin Türkiye tarafından kabul edilemez olduğunu belirtirken karasularının 6 milin ötesine çıkarmanın “savaş sebebi” olacağını vurguluyor.
8 Haziran 1995 tarihli bildiride “TBMM, Yunanistan hükümetinin Lozan’la kurulmuş dengeyi bozacak biçimde Ege’deki karasularını 6 milin ötesine çıkarma kararı almayacağını ümit etmekle birlikte, böyle bir olasılık durumunda, ülkemizin hayati menfaatlarını muhafaza ve müdafaa için, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ne, askeri bakımdan gerekli görülecek olanlar da dahil olmak üzere, tüm yetkilerin verilmesine ve bu durumun Yunan ve dünya kamuoyuna dostane duygularla duyurulmasına karar vermiştir” ifadeleri yer alıyor.
Yunanistan’ın Savunma Harcamaları
İki ülke arasındaki mevcut anlaşmazlıklar elbette sadece yukarıda belirtilen problemlerle sınırlı değil. İşte bu noktada Yunanistan’ın iddialarını hayata geçirme motivasyonuyla arttırdığı askeri harcamalarına göz atmamız gerekiyor.
Yunanistan’ın savunma harcamaları 2021 yılında öyle bir seviyeye geldi ki dünyanın en fazla savunma harcaması yapan ülkesi olan ABD, orantılı harcamalarda Yunanistan’ın gerisinde kaldı.
GSYİH’e Kıyasla Rekor Harcama
ABD’nin savunma harcamaları gayri safi yurt içi hasılaya (GSYİH) kıyasla %3.52 seviyesinde iken Yunanistan’ın savunma harcamalarının GSYİH içerisindeki oranı ise %3.82 oldu.
Bu oran, tüm NATO ülkeleri içerisindeki en yüksek oran.
Yunanistan’ın 2021 yılı içerisindeki savunma harcamalarının paylaşımı ise şu şekilde:
- Personel giderleri: %55.4
- Operasyonlar, muhafaza ve diğer harcamalar: %5.9
- Altyapı: %0.4
- Askeri ekipman alımları: %38.3
Bu noktada özellikle askeri ekipman alımlarına çok yüksek bir oran ayrıldığı açıkça görülebiliyor. NATO ülkeleri içerisinde Hırvatistan (%43.5) ve Lüksemburg (%42.4) ardından askeri ekipmanlara en fazla pay ayıran ülke Yunanistan.
Türkiye’nin 2021 yılı içerisindeki savunma bütçesinden askeri ekipman alımlarına ayırdığı oran ise %29 civarında.
Yunanistan’ın 2014 yılından bu yana savunmaya ayırdığı miktardaki artış ise aşağıdaki tabloda gözlemlenebiliyor:
- 2014: 5.2 milyar dolar
- 2015: 4.5 milyar dolar
- 2016: 4.6 milyar dolar
- 2017: 4.7 milyar dolar
- 2018: 5.3 milyar dolar
- 2019: 4.8 milyar dolar
- 2020: 5 milyar dolar
- 2021: 8 milyar dolar
Bir de aynı dönemde Türkiye’nin savunma harcamalarını inceleyelim:
- 2014: 13.5 milyar dolar
- 2015: 11.9 milyar dolar
- 2016: 12.6 milyar dolar
- 2017: 12.9 milyar dolar
- 2018: 14.1 milyar dolar
- 2019: 14 milyar dolar
- 2020: 13.9 milyar dolar
- 2021: 13 milyar dolar
Elbette Yunanistan’ın nüfusunun yalnızca 10.3 milyon olduğunu eklemek gerekiyor. Türkiye’nin 2022 yılına ait en güncel nüfus verisi ise 84 milyon.
Bir diğer kıyaslamayı ise GSYİH içerisinde savunmaya ayrılan oranlarla yapalım.
Öncelikle Yunanistan:
- 2014: %2.2
- 2015: %2.31
- 2016: %2.40
- 2017: %2.38
- 2018: %2.54
- 2019: %2.36
- 2020: %2.65
- 2021: %3.82
Özellikle 2021 yılında Yunan savunma bütçesinin ne denli arttığı açıkça görülebiliyor. %3 bandının aşılmasının yanında neredeyse %4’e dayanmış bir savunma harcaması oranı yer alıyor.
Şimdi ise Türkiye:
- 2014: %1.45
- 2015: %1.38
- 2016: %1.45
- 2017: %1.51
- 2018: %1.82
- 2019: %1.85
- 2020: %1.86
- 2021: %1.57
Askeri Ekipman Harcamaları
Son olarak ise iki ülkenin savunma bütçelerinden ekipman alımlarına ayırdıkları oranları kıyaslayalım.
Yunanistan:
- 2014: %8.14
- 2015: %10.40
- 2016: %13.45
- 2017: %11.28
- 2018: %11.03
- 2019: %12.51
- 2020: %12.06
- 2021: %38.30
Yunanistan’ın yine 2021 yılında devasa bir artışla askeri bir modernizasyon süreci girdiği görülebilir.
Türkiye:
- 2014: %25.08
- 2015: %25.13
- 2016: %25.55
- 2017: %30.30
- 2018: %37.64
- 2019: %34.32
- 2020: %28.25
- 2021: %29.05
Özetlemek gerekirse Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’in Eylül 2020’de açıkladığı yeni silahlanma paketinin Yunan savunma bütçesine yansıyan etkisi oldukça açık bir şekilde görülebiliyor.
Miçotakis tarafından yapılan açıklamaya göre yeni silahlanma paketi, şu alımları içeriyordu:
- 18 adet Rafale Savaş Uçağı,
- 4 adet Yeni Nesil Firkateyn,
- 4 adet MH-60R SeaHawk Helikopteri,
- Denizaltılar için Ağır Sınıf Torpido Mühimmatları
Yunanistan’ın bu alımlarının toplamda 10 milyar avroya mal olması bekleniyordu ancak Yunanistan bu alımlarla yetinmeyerek ek alımlar da yapıyor.
Örnek vermek gerekirse Rafale savaş uçağında siparişlerin sayısı 24’e yükseltilmiş durumda. Firkateynlere ek olarak korvet alımları gündemde. Bunların yanında yeni taarruz ve nakliye helikopterleri için istek mektuplarının iletildiği biliniyor.
Yunanistan’ın aynı zamanda F-35 Lightning II savaş uçağıyla yakından ilgilendiği de bilinen bir diğer gerçek.
Artış Trendi Devam Edecek
Bu gerçekler göz önüne alındığında Yunanistan’ın 2021 yılında başlayan savunma bütçesinde anormal artışın ek platform alımları için kısa vadede astronomik seviyelerde kalmaya devam edeceğini söylemek yanlış olmayacaktır.
ÖNERİLEN İÇERİK: “Yunanistan Yarın F-35 Siparişi Verse” Senaryosu
KAYNAK: SavunmaSanayiST.com, NATO
