PULAT Aktif Koruma Sistemi (AKS), TÜBİTAK Savunma Sanayii Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü (TÜBİTAK-SAGE) ile ASELSAN iş birliğiyle, bağlı bulunduğu platforma yönelmiş Anti-Tank Güdümlü Füze (ATGM) ve RPG-7 tipi roketatar tehditlerini etkisiz hale getirmek üzere geliştirilmiş Hard-Kill koruma sistemidir. Fırat Kalkanı Harekatının (FKH) ardından meydana gelen acil ihtiyaçlar için, ALTAY’da kullanılacak olan AKKOR Aktif Koruma Sisteminden elde edilen tecrübelerle kısa sürede geliştirilen PULAT AKS ile bugüne kadar farklı mühimmat tiplerinde 450’den fazla test gerçekleştirilmiştir.
Başarılı şekilde sonuçlanan bu testlerin ardından PULAT, Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan ve FIRAT-M60T projesi kapsamında modernizasyona tabii tutulan M-60TM Ana Muharebe Tankına entegre edilmiştir. PULAT AKS entegreli M-60TM Tankları, Barış Pınarı Harekatı bölgesinde aktif olarak görev almaktadır.
AKS Nedir?
Aktif Koruma Sistemi (AKS), bir platforma (hafif, orta ağırlıkta veya ağır zırhlı kara aracı) yöneltilmiş tehdidi tahrip, saptırma veya şaşırtma yöntemleriyle bertaraf ederek platformun bekasını artıran bir savunma sistemidir. Söz konusu tehditler, güdümlü veya güdümsüz mühimmat olabilir. AKS kullanımı, daha üst seviyede savunma sağlayabilen bir platform geliştirmekten daha az maliyetli bir çözüm olması yönü ile avantajlıdır.
Günümüzde tehditler, hedef platforma tepe saldırısı da gerçekleştirebilecek şekilde geliştirilmektedir. Bu tehditlere karşı zırh korumasından yararlanmak, ağırlığı önemli ölçüde artıracaktır. Dolayısıyla, tepe koruması sağlayabilen AKS’lerin kullanımı, kritik önem taşımaktadır. Tepe saldırı özelliğinin yanı sıra, patlayıcı reaktif zırhı (explosive reactive armor – ERA) etkisiz hale getirebilecek tehditlerin geliştiriliyor olması da ERA dışında koruma sağlayabilmesi nedeni ile AKS’lerin önemini gittikçe arttırmaktadır.
Operasyonel senaryolar göz önüne alındığında, bir AKS’de bulunması gereken en önemli özellikler aşağıda özetlenmiştir:
– Düşük yanlış alarm oranı ve yüksek bertaraf oranına sahip olması
– Tehdidi platformdan güvenli bir mesafede etkisiz hale getirmesi ve böylelikle bertaraf uygulaması sırasında ortaya çıkan etkilerden dolayı platforma zarar vermemesi
-Platformda bulunan diğer sistemlerle ve zaman içerisinde geliştirilebilecek yeni birimler ile entegre olabilmesi
-Tüm tehditlere karşı kullanılabilmesi
– Yerleşim birimleri içerisindeki operasyonlarda kullanılabilmesi
AKS Nasıl Çalışır? Soft Kill / Hard Kill
Bir AKS’de tipik olarak algılayıcı birim, kontrol birimi ve karşı tedbir birimi bulunmaktadır. Algılayıcı birim; füze ikaz, lazer ikaz ve radar ikaz sistemlerinin birinden veya bu üç sistemin birden fazla sayıdaki kombinasyonlarından meydana gelir. Lazer ikaz ve radar ikaz sistemleri pasif algılayıcılar iken füze ikaz sistemleri aktif veya pasif olabilmektedir. Kontrol birimi; algılayıcı birim tarafından gönderilen tehdit bilgilerini değerlendiren ve karşı tedbir birimini çalıştıran bir alt sistemdir. Son olarak, karşı tedbir birimi ise platforma yönelen tehdide karşı aktif uygulamayı gerçekleştirir. Karşı tedbir birimi kapsamında, sis havanı ve/veya karşı tedbir mühimmatı atabilen bir lançer veya platform üzerinde belli bölgelere yerleştirilmiş kartuşlar ve/veya platforma yöneltilen güdümlü mühimmatın güdüm işaretini karıştırabilen bir karıştırıcı (jammer) olabilir.
AKS uygulamalarında, tehditlere karşı ‘Hard-Kill’ ve ‘Soft-Kill’ olarak iki farklı karşı tedbir yöntemi kullanılmaktadır. Soft-Kill karşı tedbir yönteminde amaç, tehdidi fiziksel olarak tahrip etmeksizin, tehdidin platforma ulaşmasını engellemektir. Bu, sisleme ve karıştırma ile füze güdüm işaretlerinin kullanımını önleyerek sağlanmaya çalışılır. Tehdide ait güdüm işareti platform üzerindeki ilgili algılayıcı ile tespit edildikten sonra, kontrol birimi sistem moduna bağlı olarak uygun soft-kill yöntemini otomatik olarak seçer veya araç personelinin seçim yapmasını sağlar. Hangi soft-kill yönteminin uygulanacağında güdüm tipi önemlidir. Örneğin, lazer güdümlü bir füzeye karşı, güdüm işaretinin gönderildiği yönde geniş bantta etkili (multispektral) sisleme uygulanabilir. Hard-Kill karşı tedbir yönteminde ise, tehdidin korunan platforma ulaşmadan önce fiziksel müdahale ile tahrip edilmesi ya da yönünün değiştirilmesi amaçlanmaktadır. Burada tehdit, güdümlü veya güdümsüz mühimmattır. Tehdit, füze ikaz sistemi ile tespit edildikten sonra izlenir ve tehdit bilgisi kontrol birimine gönderilir. Kontrol birimi tehdidi sınıflar, tehdidin platformu vurup vurmayacağını belirler ve teşhis yeteneği varsa teşhis eder. Tehdit platformu vuracak ise karşı tedbir mühimmatının tehdidi hangi noktada karşılayacağını hesaplar, otomatik olarak karşı tedbir birimini çalıştırarak karşı tedbir mühimmatının tehdide doğru atılmasını sağlar.
Soft-kill ve Hard-Kill karşı tedbir birimlerinin platform üzerine yerleştirilmesinde, platform etrafında istenen açısal kapsamanın sağlanması önemlidir. Tipik olarak yatay eksende 360 derece kapsama veya tehdidin platforma ulaşabileceği en muhtemel bölgenin korunması amaçlanır. Düşey eksende kapsamayı ise yerleştirilen karşı tedbir birimlerinin tasarımı belirler. Karşı tedbir birimlerinin platform üzerindeki diğer birimler ile mümkün olan en az girişim ile yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Kontrol biriminin tehditlerden mümkün olduğunca etkilenmemesi için bu birim genellikle platform içine yerleştirilir. Platforma yerleştirilen birimlerin belli çevresel ve elektromagnetik uyumluluk standartlarını sağlaması yararlı olacaktır.
AKS’de tehdidin tespiti ile karşı tedbirin başlatılması arasında geçen zamana ‘reaksiyon zamanı’ adı verilmektedir. AKS’ler reaksiyon zamanına göre mikrosaniyeler, milisaniyeler ve saniye seviyesinde olmak üzere üçe ayrılır
Hard-Kill uygulamaları için reaksiyon zamanı mikrosaniyeler ve milisaniyeler seviyesinde iken Soft-Kill için saniye seviyesindedir. Reaksiyon zamanının mikrosaniyeler seviyesinde olması, tehdide karşı daha hızlı tepki gösterilmesini sağlar. Bu durum, platforma birden fazla tehdit yöneltilmesi ve çok yakın mesafeden saldırı gerçekleştirilmesi durumlarında avantaj sağlamaktadır.
Yazar: Hakan A. | Kaynak: SavunmaSanayiST.com / researchgate.net
