Anti-Tank Güdümlü Füzeler veya İngilizce telaffuzuyla Anti-Tank Guided Missiles (ATGMs); ana muharebe tankı (AMT), zırhlı muharebe aracı (ZMA) ve zırhlı personel taşıyıcı (ZPT) gibi yüksek zırh korumasına sahip kara platformlarını imha etmek üzere geliştirilmiş silah sistemleridir.
Yaygın olarak kullanılan ilk anti-tank güdümlü füze, Fransa tarafından geliştirilen SS.10’dur. 1955-63 yılları arasında çeşitli ülkelerin orduları tarafından kullanılan SS.10, tel güdümlü tanksavar füzesidir. ABD tarafından MGM-21A olarak adlandırılan füze; 15 kilogram ağırlığa, 4 kanatlı kısa bir gövdeye, 1.6 kilometre menzile ve 5 kilogramlık yüksek patlayıcılı anti-tank (HEAT) harp başlığına sahipti. SS.10’u ilk ithal eden ülkelerden olan İsrail, tel güdümlü füze ile 1959 yılında başlayan Süveyş Krizi esnasında bir dizi Mısır tankını imha etmiştir.
SS.10’un ardından SS.11 adında başka bir ATGM üretilmiştir. 1956 yılından itibaren hizmete giren füze, ABD tarafından AGM-22 olarak adlandırılmıştır. Vietnam Savaşı esnasında ABD birlikleri, AGM-22 ile %10 oranında başarılı vuruş oranı yakalamışlardır.
Yıllar geçtikçe daha kullanışlı hale gelen anti-tank güdümlü füzeler, çok daha etkili yüksek patlayıcılı anti-tank (HEAT) harp başlıkları ile donatıldılar. Günümüzde; sabit ve mobil kara platformlarından, savaş gemilerinden, Tek-Er tarafından ve helikopter ile İHA gibi hava platformlarından ateşlenen anti-tank güdümlü füzeler, teknoloji seviyelerine göre üç nesle ayrılmışlardır.
Birinci Nesil ATGM
Birinci nesil anti-tank güdümlü füzeler, azami 2 kilometre menzile ve MCLOS (Manual Command to Line of Sight) güdüm sistemine sahiptirler. MCLOS güdümlü füze ateşlenirken ATGM operatörü, hem periskop gibi optik bir nişangah ile hedefi takip eder hem de kumanda kolu vasıtasıyla füzeyi hedefte tutmaya çalışırdı. Kullanıcısına çok fazla sorumluluk yükleyen MCLOS güdümlü anti-tank füze sisteminin operatörünün, başarılı bir atış gerçekleştirmesi için çok iyi eğitim alması gerekliydi.
Birinci nesil anti-tank güdümlü füzelere; SS.11, AT-1 Snapper, AT-3 Sagger ve Vickers Vigilant örnek gösterilebilir.
İkinci Nesil ATGM
İkinci nesil anti-tank güdümlü füzeler, 70’li yıllardan itibaren hizmete girmişlerdir ve MCLOS’a benzer olan SACLOS (Semi-Automatic Command to Line of Sight) güdüm sistemine sahiptirler. SACLOS ATGM’lerde güdüm, MCLOS’de de olduğu gibi operatör tarafından yapılmaktadır. Ancak füzenin kontrolü, otomatiktir. SACLOS kullanan füzeler; kablo, telsiz veya ışın güdümlü olabilmektedir.
Kablo Güdümlü SACLOS
Kablo Güdümlü SACLOS kullanan ATGM, fırlatılış anından itibaren operatör tarafından optik nişangah tarafından izlenmektedir. Operatör, nişangah ile füze arasında bağlı bulunan iki tel aracılığı ile elektrik sinyali göndermek suretiyle füzenin yörüngesini düzeltir.
Kablo Güdümlü ATGM’lere; BGM-71 TOW, MILAN, ERYX ve AT-4 FAGOT örnek gösterilebilir.
Telsiz Güdümlü SACLOS
Telsiz Güdümlü anti-tank güdümlü füzeler de fırlatılış anından itibaren operatör tarafından optik nişangah tarafından izlenmektedir. Ancak burada operatör yörünge düzeltmelerini, radyo sinyali aracılığı ile yapmaktadır. Telsiz güdümlü füzeler, karıştırmaya (jamming) maruz kalabilecekleri için daha kullanışsızdırlar.
Işın Güdümlü SACLOS
Işın Güdümlü SACLOS kullanan ATGM’lerde optik nişangah, hedefe yönelik bir sinyal yaymaktadır. Tanksavar füzesinde bulunan dedektör, nişangah tarafından yayılan sinyali algılamakta ve füze de bu sayede hedefe yönelmektedir.
Işın Güdümlü ATGM’lere; 9M133 Kornet, Shershen ve 9M119 Svir/Refleks örnek gösterilebilir.
Üçüncü Nesil ATGM
Üçüncü nesil anti-tank güdümlü füzeler, At-Unut ve Gör-İzle (Line of Sight Guidance) olarak iki gruba ayrılmışlardır.
At-Unut tipi anti-tank güdümlü füzeler, çoğunlukla kızılötesi (IR) veya görüntüleyici kızılötesi (IIR) başlığa sahiptirler. Bu tip hassas güdümlü füzelerde operatör, hedefi izlemek zorunda değildir. Yani operatör, füzeyi fırlattıktan sonra at-unut modu sayesinde hedeften uzaklaşabilmektedir. Füze, yörünge hesaplarını otonom olarak yapabilmektedir. Bunun yanında; gece/gündüz ve her türlü hava koşulunda görev yapabilme, sütre gerisinden atış ve yüksek isabet yeteneklerine sahiptirler.
At-Unut tipi ATGM’lere; Roketsan UMTAS ve Roketsan OMTAS örnek gösterilebilir.
Gör-İzle (Line of Sight Guidance) tipi anti-tank gibi füzeler, çoğunlukta lazer aracıyı başlığa sahiptirler. Bu tip güdüme sahip füzelerde hedef, operatör veya başka bir müttefik tarafından atış sonlanana kadar işaretlenmek zorundadır. Füze, lazer işaretleme sayesinde hedefine yönelmektedir. Ancak lazer güdümlü füzelerin kullanımı, kötü hava koşullarında sorun teşkil edebilmektedir.
Gör-İzle (Line of Sight Guidance) tipi ATGM’lere; Roketsan L-UMTAS örnek gösterilebilir.
Türk Kara Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde; UMTAS (Türkiye), L-UMTAS (Türkiye), OMTAS (Türkiye), BGM-71 TOW (ABD), MILAN (Almanya + Fransa), ERYX (Fransa + Kanada) ve Kornet-E (Rusya) tipi anti-tank güdümlü füze sistemleri bulunmaktadır. En gelişmiş olanı, Roketsan tarafından üretilen UMTAS’tır.
ÖNERİLEN İÇERİK: Kara Kuvvetleri’ne YALMAN Kuleli KMC
Kaynak: SavunmaSanayiST.com
