Nisan ayı içerisinde SIPRI tarafından açıklanan askeri harcama raporuna göre; dünya korona virüs salgını ve onun doğurduğu kriz sebebiyle büyük ekonomik çöküntüler yaşarken, 2020 yılı askeri harcamalarında 2019’a göre %2,6’lık artış yaşandı.
Askeri harcama sıralamasındaki ilk 10’da yer alan devletler, kendi içlerinde yer değiştirmelerine rağmen ilk 10 içerisindeki yerlerini korudular. Birleşik Krallık ile Suudi Arabistan arasındaki yer değiştirme sonucunda, Birleşik Krallık bir sıra üste çıktı ve bu sayede ilk 5 içerisine girmiş oldu. Almanya ile Fransa arasında olan yer değiştirme sonucunda ise Almanya bir sıra üste taşınarak 7. sıraya yükseldi, Fransa ise 8’inci sıraya geriledi.
İlk sıradaki yerini muhafaza eden Amerika Birleşik Devletleri (ABD) askeri harcamalarını 2019’a göre 2020’de %4,4 arttırdı ve bu askeri harcamalardaki art arda büyümesinin üçüncü yılı oldu. 2018-2020 finansal yıllarını kapsayan bu büyümenin ise nükleer mühimmatlarını modernize etme gibi uzun süreli hedef ve yatırımları kapsayan harcamalardan kaynaklandığı düşünülüyor.
İkinci sıradaki yerini kaptırmayan Çin ise 2020’yi %1,9’luk büyüme ile kapattı. Bu büyüme ile birlikte Çin’in 26 yıllık ardışık büyümesi gerçekleşmiş oldu. Bu düzenli büyümenin de uzun dönem hedeflerini kapsayan bir modernizasyon sürecine hizmet ettiği düşünülüyor.
Yerini Birleşik Krallık’a kaptıran Suudi Arabistan’da yaşanan %10’luk bir azalışın dışında, ilk 10 içerisindeki tüm ülkelerin askeri harcamalarında ise 2020 yılında 2019 yılına göre artışlar gözlemlendi.
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) üyesi ülkeler tarafından yapılan toplam askeri harcama ise 2020’de 1103 milyar ABD Dolarına ulaştı.
Raporda göze çarpan detaylardan biri ise ilk 15 içerisindeki ülkelerden olan Türkiye’nin, sırasını İsrail’e kaptırarak 16. sıraya gerilemesi ve İsrail’in bu şekilde ilk 15 içerisine girmesi oldu.
Bölgesel Çapta Türkiye’nin Askeri Harcamaları İncelemesi
Raporun bölgesel incelemesinde Türkiye, Orta Doğu grubu içerisinde yer aldı ve Orta Doğu, 2020’yi önceki yıla göre %6,5’lik düşüş ile kapadı. Orta Doğu bölgesinde kabul edilen 11 ülkeden (Bahreyn, Mısır, İran, Irak, İsrail, Ürdün, Kuveyt, Lübnan, Umman, Suudi Arabistan ve Türkiye) yalnızca Mısır, Ürdün, Umman ve Türkiye’nin sıralamadaki yerini alan İsrail, 2020’yi büyüme ile kapadı.
Türkiye’nin 2020’deki askeri harcaması gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH)’sının %2,8’ini oluşturan 17,7 milyar ABD dolarına ulaştı ve bu rakam ile yılı önceki yıla göre harcamalarını %5’lik azalma ile kapamış oldu. 2011-2020 arasındaki %77’lik artış göz önünde bulundurulduğunda bu, on yıllık süreç için istisnai bir azalış oldu. Özellikle 2011-2020 arasındaki dönemde daha da iddialı hale gelen dış politika sebebiyle 2015 sonrasında askeri harcamalarda daha keskin bir artış yaşanmıştı.
Bölgesel Çapta Azerbaycan İncelemesi
Azerbaycan askeri alandaki harcamalarını 2020’de önceki yıla göre %17 arttırdı. Bu büyüme ile Doğu Avrupa ülkeleri içerisinde askeri harcamalarını en fazla arttıran ülke oldu. Artışın en büyük sebebi ise Ermenistan ile yaşanan Dağlık Karabağ bölgesindeki çatışmalar oldu. Azerbaycan’ın aksine çatışmanın diğer ucundaki devlet olan Ermenistan ise askeri alandaki harcamalarını 2020’de %2,6 oranında düşürdü.
Aynı zamanda Azerbaycan, GSYİH içerisinde askeri harcamalara en büyük payı ayıran devletlerden biri oldu. Başını Umman’ın 11%’lik pay ile çektiği ve GSYİH içerisinde askeri harcamalara en büyük payı ayıran ilk 10 devlet sıralamasında Azerbaycan, %5,4’lük payı ile altıncı sırada yer aldı.
Azerbaycan, Türkiye’den sadece 2020 Eylül ayı çerisinde 77 milyon 167 bin ABD Doları, 2020’nin ilk üç çeyreği içerisinde ise toplamda 123 milyon 26 bin ABD Doları değerinde savunma tedariki gerçekleştirmişti.
ÖNERİLEN İÇERİK: Türk F-16’ları Polonya yolcusu
Elif Funda ALTUN / SavunmaSanayiST.com
