35 adet F-35A Lightning II savaş uçağı tedarik etmeyi planlayan Almanya, uçakların İtalya yerine ABD’deki nihai montaj ve kontrol (FACO) tesislerinde üretilmesine karar verdi.
Berlin yönetimi, Alman Hava Kuvvetleri Luftwaffe için sözleşmeye bağlanan 35 adet Lockheed Martin F-35A Lightning II savaş uçağının, İtalya Cameri’deki Avrupa merkezli FACO yerine ABD’nin Fort Worth, Teksas’taki nihai montaj ve kontrol (FACO) tesisinde üretilmesine karar verdi.
Lockheed Martin’den Janes’e yapılan açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Şu anda Alman F-35 uçaklarının nihai montaj ve kontrolünün Almanya, İngiltere ve İtalya dahil olmak üzere Avrupa’nın dört bir yanından gelen ana bileşenler kullanılarak Fort Worth tesisinde gerçekleştirilmesi planlanmaktadır.”
Luftwaffe’nin 35 adet F-35A teslim alması, teslimatların 2026’da ABD’de başlaması ve ilk uçağın 2027’de Almanya’ya ulaşması planlanıyor. Lockheed Martin, Almanya’nın Avrupa üretimi yerine ABD üretimini F-35’leri tercih etme kararı hakkında ayrıntılı bilgi vermezken, Alman Silahlı Kuvvetleri Bundeswehr yorum yapmadı.
İtalya, Hollanda ve İsviçre daha önce F-35 filolarının tamamını ya da bir kısmını Cameri’de üretme taahhüdünde bulunmuşken, ABD hükümeti kısa süre önce Avrupa’daki tesisi, kullanmak isteyebilecek diğer kıta müşterilerine de açmaya karar verdi.
F-35 projesinde Türkiye’nin rolünü Almanya’ya verdiler
ABD merkezli Lockheed Martin ve Northrop Grumman şirketleri, kısa süre önce Rheinmetall AG ile F-35 orta gövdesi için stratejik tedarik kaynağı olarak bir niyet mektubu imzaladı. Bu potansiyel ortaklık ile Almanya’da ikinci bir F-35 orta gövde entegre montaj hattı (IAL) kurulacak.
F-35 Programı’nın ortak üreticileri arasında yer alan Türkiye, S-400 tedariki gerekçe gösterilerek Eylül 2021’de programdan çıkarılmıştı. Programdan çıkarılmadan önce yaklaşık 11 Türk savunma sanayii şirketi, F-35 Lightning II savaş uçağı içni bir dizi kritik parçanın üretimini gerçekleştiriyordu.
Bahsi geçen 11 şirket arasında bulunan Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, tıpkı Rheinmetall gibi Northrop Grumman’a teslim edilmek üzere F-35 uçağının orta gövdesini üretiyordu. Türkiye’nin programdan çıkarılmasının ardından 11 Türk şirketinin parça üretimi de sonra ermiş oldu. F-35 Programı’nın ana yüklenicisi Lockheed Martin, bir süredir Türk şirketlerinin iş paylarını diğer yerli ve yabancı şirketlere dağıtmak için çalışmalar yürütüyor.
Rheinmetall ile ABD’li şirketler arasında yapılan ve Avrupa’da ikinci bir F-35 orta gövde entegre montaj hattının kurulumunu kapsayan anlaşma, bir anlamda TUSAŞ’ın rolünün Alman Rheinmetall şirketine verilmesi anlamına geliyor.
Türk şirketlerinin programdan çıkarılması, F-35 tedarik zincirinde önemli problemlere yol açmış ve hem tedarik sorunları ortaya çıkmış hem de maliyetler artmıştı. Türk firmalarının programdan çıkarılmalarının oluşturduğu negatif etkilerin, F-35 tedarik zinciri üzerinde bir süre daha devam edeceği tahmin ediliyor.
Öte yandan Türkiye, 100’den fazla F-35 savaş uçağı tedarik edecekti. Türk Hava Kuvvetleri için üretilen 6 adet F-35A savaş uçağı ise halihazırda ABD Hava Kuvvetleri depolarında muhafaza ediliyor.
Kaynak: SavunmaSanayiST.com
